تبصره2: با توجه به عوامل جوی و شرایط اقلیمی موجود در مناطق مختلف کشور، بنا یه تشخیص کمیسیون صدور پروانه استان، می توان به جای سکوی علوفه( غیر مسقف) از انبار یا هانگار علوفه( مسقف) استفاده کرد.
تبصره3: در مناطق خیلی سرد، که آخور و راهرو تغذیه در زیر سقف قرار می گیرد، مساحت زیر بنای غیر مفید نسبت به میزان تعیین شده تا 20 درصد قابل افزایش است.
4-فواصل: رعایت فواصل در خصوص تأسیسات گاوداری شیری، بر طبق جدول فواصل، منضم به نظام الزامی است.
ب- ضوابط صدور پروانه تأسیس واحدهای پرواربندی گوساله
1-ظرفیت: ظرفیت هر واحد پرواربندی گوساله جدیدالتأسیس، نباید در هر دوره از 50 رأس کمتر و از 1000 رأس بیشتر باشد.
تبصره: شرکتهای تعاونی تولید و کشت و صنعتهای واجد شرایط می توانند، متقاضی اخذ پروانه تآسیس پرواربندی گوساله، بیش از هزار رأس در هر دوره باشند.
2- زمین: حداقل زمین مورد نیاز جهت تأسیس واحدهای پرواربندی گوساله بر حسب میزانی که در ذیل نقشه های منضم به نظام قید شده است، مشخص می شود.
زمینهای ارائه شده جهت کشت نباتات علوفه ای باید از انواع زمینهای آبی باشد و به میزانی تعیین گردد که بتواند حداقل یک سوم کل نیاز غذایی مورد نیاز دام را تأمین کند.
3- نقشه و جایگاه: جهت پرواربندی و پرورش گوساله، نقشه های تیپ برای ظرفیتهای 25-100 و 300 رآس در اقلیمهای سردسیر و گرمسیر به شرح منضم به کتاب طراحی، پیش بینی شده است.
مبانی محاسباتی نقشه های تهیه شده بر حسب هر رأس گوساله پروار تعیین می شود و متوسط مساحت زیربنای مفید مورد نیاز به ازای هر رأس گوساله پرواری اصل در یک دوره، 85/4 متر مربع مسقف و 15/5 مترمربع غیر مسقف و به ازای هر رآس گوساله دورگ و بومی، 35/4 مترمربع مسقف و 5 مترمربع غیر مسقف، به شرح ذیر می باشد.
...
شرح گوساله اصیل گوساله دورگ بومی
مسقف غیر مسقف مسقف غیر مسقف
جایگاه گوساله نر 5/2 4 2 4
خانه کارگری 4/0 ----- 4/0 -----
محل عملیات دامپزشکی 2/0 ----- 2/0 -----
انبار علوفه 17/1 ----- 17/1 -----
انبار کنسانتره 58/0 ----- 58/0 1
سیلو ----- 15/1 ----- -----
جمع کل (مترمربع) 85/4 15/5 35/4 5
..
.تبصره1: در واحدهای کمتر از یکصد رأس، احداث محل عملیات دامپزشکی ضروری نیست و در ظرفیتهای بالای 100 رأس به ازای هر 100 رأس اضافه(علاوه بر آنچه که در بالا اضافه گردید)، 10 مترمربع مسقف و دو برابر آن بهاربند در نظر گرفته می شود.
تبصره2: جهت بارگیری و تخلیه گوساله باید سکوی موردنیاز پیش بینی شود.
تبصره3: با توجه به عوامل جوی و شرایط اقلیمی در مناطق مختلف کشور، بنا به تشخیص کمیسیون صدور پروانه استان، می توان به جای سکوی علوفه( غیرمسقف) از انبار علوفه (مسقف) استفاده کرد.
4-فواصل: رعایت فواصل در خصوص تأسیسات پرواربندی گوساله، بر طبق جدول فواصل منضم به نظام الزامی است.
تبصره1: تأسیسات موجودی که جهت صدر پروانه بهره براری واحدهای فوق الذکر به کار خواهد رفت، باید به تائید کمیسیون صدور پروانه استان رسیده باشد و مبنای محاسبه ظرفیت چنین واحدهائی براساس آنچه که در قسمتهای قبلی ذکر شده است، می باشد.
تبصره2: گاوداریهای موجودی که به علت عدم امکان رعایت فاصله مشمول دریافت پروانه بهره برداری نوسازی یا بهسازی نشوند، می توانند برابر ضوابط انتقال، پروانه تأسیس دریافت کنند.
تبصره3: تمدید پروانه بهره برداری واحدهای گاوداری شیری بالای هزار رأس، که قبلاً پروانه بهره برداری دریافت کرده اند،بلامانع است.
کشتارگاه صنعتی دام و طیور
به منظور استحصال بهداشتی و اقتصادی گوشت و استفاده صحیح از فرآورده های دامی و عرضه اصولی آنها به مراکز مصرف، تدوین نظام اجرائی مشخصی جهت کشتارگاههای صنعتی و تأسیس مجتمع های کشتارگاهی ضروری است.
به طور کلی کشتارگاه ، شامل قسمتهائی جهت: بیهوشی، خونگیری، پوست کنی، تخلیه امعاء و احشاء، شقه کردن، بازرسی لاشه، دوش دادن و مرحله ورود به تونل سرد است که فضاهای لازم برای این مراحل به شرح زیر است:
1- مرحله بیهوشی: فضای لازم برای بیوش کردن یک رأس گاو 3 متر مربع و زمان لازم یک دقیقه است.
2- مرحله خونگیری: طول کانال لازم برای خونگیری یک رأس گاو 5/1 متر با عرض 80 سانتی متر برای هر پست خونگیری و مدت زمانی که برای خونگیری در نظر گرفته می شود، 10 دقیقه است.
فاصله لازم بین خونگیری و سایر اعمال کشتار به طول 3 تا 4 متر است.
3- مرحله پوست کنی: برای پوست کندن هر رأس گاو، که حدود 10 تا 15 دقیقه طول می کشد، 4 متر مربع در نظر گرفته شده است.
4- مرحله تخلیه: فضای لازم برای تخلیه امعاء و احشاء و قفسه صدری به طول 3 متر و فضای مورد نظر جهت تخلیه محتوای محوطه بطنی به طول 2 متر تعیین می گردد.
5- مرحله شقه کردن: طول محل لازم برای شقه کردن 2 متردر نظر گرفته می شود.
6- مرحله بازرسی: طول محل لازم برای بازرسی لاشه 2 متر در نظر گرفته می شود.
7- مرحله دوش دادن: طول محل لازم برای دوش دادن 3 متر در نظر گرفته می شود.
8- مرحله خنک کردن: جهت خنک نمودن لاشه های کشتاری قبل از توزیع یا ارسال به تونل انجماد، لازم است که متناسب با ظرفیت کشتاری، اتاق سرد با حرارت 0 تا 4 درجه سانتی گراد ایجاد شود.
9- مرحله ورود به تونل: طول فاصله محل لاشه دوش داده شده تا تونل سرد، باید 3 تا 4 متر باشد.
چون عملیات توزین پس از این مرحله صورت می گیرد، می توان طول این فاصله را برای انتظار لاشه ها در حد مورد نیاز در نظر گرفت. در صورت طولانی شدن ریل در این قسمت، می توان به صورت ریلهای رفت و برگشت و با فواصل متناسب طول این قسمت را کوتاه کرد.
ابعاد محل استراحت گاوها که باید به وسیله نرده های لوله ای از هم جدا شود. 6/7 متر طول و 6 متر عرض است که جهت 20 الی 25 رأس گاو در نظر گرفته می شود.
در محل استراحت گاوها: باید یک آبشخور وجود داشته باشد و شیرهای آب باید طوری تعبیه شوند که آب کافی برای تمیز کردن محل به سهولت در اختیار باشد. عرض راهرو باید طوری باشد، که حرکت وسایل نقلیه، جهت تخلیه کود و دامهای تلف شده، به خارج امکان پذیر باشد.
همچنین کشتارگاه ها باید، مجهز به تجهیزات تبدیل ضایعات یا برنامه جهت تبدیل ضایعات که از قسمتهای زیر تشکیل شده است، باشند:
1- قسمت دریافت: در این قسمت، لاشه های ضبطی دام و ضایعات کشتارگاهی دام وطیور به وسیله بالابر، به داخل دیگ پخت ریخته می شود. خون توسط پمپ به مخزن و از آنجا به دیگ مخصوص پخت هدایت می گردد.
2- قسمت پخت: در این قسمت، مواد به وسیله بخار پخته و سپس خشک می شود.
3- قسمت روغن گیری: پس از اینکه مواد ضبطی و ضایعات در دیگ پخته شد، به قسمت روغن گیری هدایت و در آنجا روغن گیری شده و روغن آن در مخزن روغن ذخیره می گردد. باقیمانده مواد به قسمت خردکن رانده می شود.
4- قسمت خردکن: در این قسمت، مواد توسط آسیاب خرد و سپس خشک می شود و به صورت پودر گوشت و پودر خون و پودر استخوان در می آید.
5- قسمت بسته بندی: در این قسمت، مواد پودر شده، پس از افزودن مواد آنتی اکسیدان سایر افزودنیهای مورد نیاز به تفکیک در کیسه ها ریخته می شوند و از آنجا به انبار حمل می گردند.
تبصره1: در کشتارگاه طیور، در صورتی که پرها به واحد تبدیل ضایعات ارسال نشوند، جهت آماده سازی پر، کشتارگاه باید به دستگاه پرشویی و پر خشک کنی مجهز باشد.
تبصره2: تأسیسات و تجهیزات دستگاه تبدیل ضایعات باید به طوری تعبیه شوند، که به کیفیت پروتئین به دست آماده لطمه ای وارد نشود. ضمناً اصول انبارداری در مورد نگهداری و ذخیره پودر گوشت و پودر خون باید از نظر رطوبت و حرارت و تهویه به صورتی رعایت شود، که فرآورده های حاصل فاسد و آلوده به اجرام بیماری زا نگردد.
تبصره3: قسمت دریافت ضایعات باید مجزا از قسمت بسته بندی و ذخیره تولیدات باشد.
تبصره4: نصب دستگاه بوگیر و تهویه هوا الزامی است.
ضوابط فنی جهت تعیین محل احداث
1- از نظر موقعیت محل، کشتارگاه باید در محلی احداث شود، که از نظر راههای ارتباطی به آسانی بتوان دامهای کشتاری یا نیمچه های گوشتی را به آن محل حمل کرد.
2- کشتارگاه باید، در محیطی احداث شود که امکان دسترسی به آب سالم و بهداشتی وجود داشته باشد. ضمناً محل احداث کشتارگاه باید، دور از مراکز آلوده کننده، از قبیل: محل نگهداری یا دفع زباله و فضولات حیوانی باشد.
3- کشتارگاه باید، به سیستم فاضلاب، مطابق معیارهای استاندارد مجهز باشد.
4- آب مصرفی کشتارگاه باید، منطبق با ویژگیهای آب آشامیدنی کشور و از نظر بهداشتی مورد تائید مراجع ذیصلاح باشد. جهت ذخیره سازی آب، وجود منابع هوایی الزامی است.
5- برای تولید بخار، انجماد و عملیات آتش نشانی می توان، از آب غیرقابل شرب نیز استفاده کرد، مشروط بر اینکه لوله کشی آن، به صورت مجزا و علامت گذاری شده باشد.
6- کشتارگاه باید دارای برق سه فاز صنعتی باشد و در سالن آن روشنایی به حد کافی وجود داشته باشد.
7- وسایل و ابزار کار باید ضد رنگ و به آسانی قابل تمیز شدن باشند.
8- سقف سالنها باید نسبت به حرارت و رطوبت عایق باشد.
9- دیوار سالنها باید تا زیر سقف سیمانکاری و با سطح صاف و غیر قابل نفوذ پوشانیده شده و حتی المقدور رنگ آنها روشن باشد.
10- کف سالنها باید از جنس بتن ساخته شده و حالت لغزندگی نداشته باشد.
11- جهت گرم یا خنک کردن و تهویه سالنها، باید تجهیزات لازم نصب شده باشد.
12- استفاده از مس و سرب و آلیاژهای آنها در محلهائی که امکان تماس این مواد با گوشت و چربی وجود دارد، مجاز نیست.
13- تجهیزات و قسمتهائی از ماشین آلات که در تماس با گوشت و چربی هستند، باید به گونه ای ساخته شوند که بتوان به سهولت آنها را از هم جدا و تمیز کرد.
