امروزه سیتوکنین ها هم بصورت مصنوعی و هم طبیعی وجود دارند. در حقیقت سیتوکنین در تمام مراحل زندگی گیاه رویش دانه، تشکیل دانه مؤثرند. آنها بر روی متابولیسم عمومی گیاه به ویژه فعالیت آنزیم ها و کوآنزیم ها در پیدایش اندامکهای درون سلولی و نقل و انتقال مواد در درون سلول، سنتز RNA  و DNA و پروتئین و به طور کلی تمام گیاه مؤثرند.

تولید سیتوکنین ها در نقاطی از گیاه انجام می شود که تقسیم سلولی به طور مثال در حال انجام باشد. این نقاط شامل:

جوانه ها، برگهای جوان و میوه های در حال رشد می باشد و علاوه بر این در شیره خام بسیاری از گیاهان نیز مقادیر زیادی سیتوکنین یافت می شود. بررسی ها نشان     می دهد ساخته شدن این مواد در ریشه ها نوک ریشه ها و انتقال آنها از طریق آوندهای چوبی به سایر اندامهای گیاه می باشد.

اثرات سیتوکنین ها :

1- تقسیم سلولی و اندام زایی

2- جوانه زنی بذر، طویل شدن سلول و اندام آنها

3- رشد ونمو جوانه ها

4- تأخیردر پیری اندامها و گلها

کاربرد سیتوکنین ها در باغبانی :

1-  طولانی کردن عمر گلهای بریده و سبزی های برگی در مراحل بعد از برداشت   می باشد.  به عنوان مثال با قرار دادن ساقه گلهای بریده شب بو در محلول ppm 50-25 سیتوکنین عمر گلدانی یا پس از برداشت آنها زیاد شده و در آینده شاید شاهد استفاده این مواد جهت سبزیهای خوراکی باشیم.

2- در حال حاضر در باغبانی در کشت بافت گلهایی مثل داوودی و میخک استفاده از سیتوکنین ها امری عادی است که به طور تجاری کاربرد دارد.

3-  استفاده از آنها در خنثی کردن غالبیت انتهایی در حسن یوسف ، فلفل زینتی و ... در کل تولید بوته هایی با شاخساره های منشعب و متراکم که بازار پسندی خوبی داشته باشد.

اتیلن

اتیلن در شرایط عادی به صورت گاز می باشد که حدود یک قرن پیش بدون آگاهی از اثر هورمونی آن جهت سبز زدایی مرکبات و رساندن موز و خرما استفاده می شده است.

تولید و حرکت اتیلن در گیاه در مقایسه با سایر هورمونها سه تفاوت عمده دارد:

1- بر خلاف بقیه که در نقاط خاصی از گیاه تولید می شوند اتیلن درهر موضعی که شرایط باشد تولید می شود.

2-  حرکت اتیلن در گیاه به صورت پخشیدگی گازی در فضای بین سلولی است.

3-  در هورمونهای دیگر بالا رفتن غلظت هورمون سبب کند ساخته شدن آن هورمون می شود درحالی که اتیلن اتوکاتالیزور بوده یعنی به مجرد اینکه بافتی در برابر مقدار کمی اتیلن قرار گیرد بی درنگ شروع به تولید مقدار بیشتری از این ماده می کند.

اثرات اتیلن :

1- شکستن رکود بذرها، جوانه ها و غده های در حال رکود که آنها را وادار به جوانه زنی و رشد می کند. در گلدهی گیاهانی مانند آناناس و انبه و بروز جنسیت گل در گیاهانی مانند خیار، اتیلن اثرات بارز دارد. یعنی این گیاهان را مانند آناناس به طور همزمان وادار به گلدهی می کند و خودش یک عامل گل انگیزی است.

2- مهمترین اثر اتیلن که امروزه بیشترین مقدار مصرف اتفن را به خود اختصاص داده تسریع در رسیدن میوه های روی درخت و درون انبار، صرفه جویی در نیروی لازم برای جداسازی میوه ها از درخت و سهولت برداشت مکانیکی است. برای رساندن میوه هایی مانند موز، مرکبات و گوجه فرنگی در انبار هم استفاده می شود.

کاربرد اتیلن در باغبانی

در بخش گلکاری از اتیلن به صورت تجاری برای کنترل ارتفاع، گل انگیزی و کنترل ریزش گل و میوه و برگ و یا جلوگیری از گلدهی استفاده می شود.

مواد بازدارنده :

اسید آبسیزیک

اسید آبسیزیک از سایر بازدارنده های طبیعی گیاهان حدود یک صد مرتبه قویتر است و فرایندهایی مانند:

- رکود بذر و جوانه ها و نیز ریزش اندامها را کنترل می کند.

اثرات آبسیزیک اسید

1- خنثی کردن غالبیت انتهایی و جلوگیری از رشد جوانه انتهایی نیز در مواردی که بر اثر اسید آبسیزیک حاصل می شود بدلیل اثر متقابل این ماده با اکسین می باشد.

2- گیاهان در مواجهه با استرس خشکی، کمبود اکسیژن و مواد غذایی، میزان اسید آبسیزیک درونی را بالا می برند و درحالت عادی آن را کاهش می دهند که این خاصیت به سیستم دفاعی گیاهان اشاره می کند.

3- از دیگر اثرات این هورمون پیشبرد روند پیری و هدایت و کنترل ذخیره فتوسنتز توسط برگهاست.

مواد شیمیایی کند کننده رشد

مهار کننده های رشد به صورت معمول و رایج بکار می رود و مواد مهم شیمیایی در تنظیم رشد گیاهان در گلکاری می باشند.

در محصولات گلکاری مختلف سه مرحله رشد گیاه مشاهده می شود:

1- مرحله رشد ابتدایی که آهسته است و بلافاصله بعد از قلمه زدن به وجود می آید.

2- رشد سریع گیاه و طویل شدن.

3- رشد آهسته نهایی که همراه با تولید مثل و رشد گل می باشد.

انواع مهارکننده رشد عبارتند از:

B9

سایکوسل

Bonzi  (paclobutrazol)

sumagic(uniconazol)

نور:

گیاهان باید درمحلی قرارگیرند تا حداکثر نور مورد نیاز به آنها برسد. در مورد هر گیاه میزان نور و شدت آن متغیر است مثلاً در بنت قنسول که نیاز به نور زیاد دارد و در محیط گلخانه ای با نور کم معمولاً با فایبرگلاس و پلی اتیلن دوبل پوشانده شده است، رشد خوبی ندارد که تغییر در میزان نور می تواند درمیزان رشد و طول گیاه مؤثر باشد.

لامپهای نئونی با نور مادون قرمز دور یا استفاده از فیلترهای آغشته با سولفات روی در مسیر اشعه خورشید باعث کاهش رشد طولی و قد کشیدن قسمتهای بین گرهی می شود. دستکاری کردن کیفیت نور به وسیله فیلترها در کنترل رشد طولی گیاه مؤثر است و ممکن است در آینده سودمند باشد.

استرس آب

طول بعضی از گیاهان بوته ای به علت پژمرده شدن روتین در گیاه محدود می شود.   می بایست تا 5-4 روز قبل از عرضه به صورت منظم آبیاری شود. پژمرده شدن باید تا حدی ادامه یابد که تخریب زیادی درگیاه منجر نشود.

پژمردگی گل و گلبرگ و برگ به علت آبیاری زیاد دربعضی گیاهان ممکن است بوجود بیاید. بهره گیری از افراد با تجربه در تعیین میزان آبیاری باعث جلوگیری از تخریب گیاهان می شود. این روشها در گوجه فرنگی بکار می رود.

برگهای زرد و پژمرده، افتادن گل و برگ و پوسیدگی ریشه می تواند ناشی از آبیاری زیاد در برخی گیاهان باشد.

پاک کردن و تکان دادن در برخی گیاهان، انجام این کارها باعث ضخیم شدن تنه و کم شدن فاصله بین جوانه ها می شود.

این روش عموماً به منظور کنترل ارتفاع گیاهان بوته ای چون گوجه فرنگی، بادمجان، خیار و هندوانه استفاده می شود. همچنین این روش برای داوودی و لیلیوم نیز مؤثر گزارش شده است.  برای مثال یک روش بدین صورت است که 10-5 سانتیمتر فوقانی گیاه را یک یا دو بار در روز به مدت 20 دقیقه پاک کنید. اگر این روش به تأخیر بیافتد زمانی که گیاهان  مسن تر هستند ممکن است به برگهای گیاهان آسیب وارد شود.

DIF