آب
بر اساس یک قاعده کلی هر گاه منطقه ای دارای بیش از 700 میلیمتر باران سالیانه با پراکندگی یکنواخت باشد برای پرورش درختان میوه به صورت دیم مناسب است. در نقاطی که باران سالیانه 700-500 میلیمتر باشد معمولاً 3-1 آبیاری تابستانه لازم است و مناطقی که کمتر از 500 میلیمتر بارندگی داشته باشند نیاز به آبیاری مرتب در سراسر فصل رشد دارند. اکثر قریب به اتفاق نقاط ایران به استثنای کرانه های دریای خزر در گروه سوم قرار دارند و در آنها تنها گیاهان بسیار مقاوم در برابرکم آبی از قبیل انگور، بادام، پسته و انجیر را می توان به صورت دیم پرورش داد و بقیه میوه ها نیاز به آبیاری مرتب دارند.
به دلیل کمبود آب اغلب تهیه آن احتیاج به سرمایه نسبتاً زیادی دارد که باید پیش از شروع به احداث باغ در نظر گرفته شود. علاوه بر مقدار و قیمت آب، کیفیت آن نیز اهمیت زیادی دارد. زیرا آبیاری مداوم یک خاک خوب با آب سنگین و یا شور به تدریج زمین را شور و نامناسب می سازد.
عوامل اقتصادی
مهمترین هدف از تولید هر نوع محصول، کسب درآمد است. همین هدف باید در کلیه فعالیتهایی که برای بالا بردن میزان و کیفیت فرآورده انجام می شود منظور گردد به طوری که فرآورده باغبانی در عین برخورداری از کیفیت مطلوب، برای تولید کننده نیز کمترین هزینه ها را نیز دربر داشته باشد. به طور کلی عوامل اقتصادی مؤثر در تولید هر محصول از جمله میوه ها را میتوان به دو گروه: سرمایه گذاری یا هزینه های تولید، و عوامل مربوط به بازار یا بازار یابی تقسیم کرد.
به طور کلی محصولات باغبانی برای یکی از چهار منظور زیر تولید می گردند:
الف : صدور به بازارهای محلی برای مصرف تازه
ب : صدور به بازارهای دور دست برای مصرف تازه
پ : ارسال به کارخانه های کنسرو سازی و میوه خشک کنی
ت : نگهداری در انبار وارسال به بازار در فصل کمبود وگرانی برای دستیابی به سود بیشتر تولید کننده پس از گزینش نوع میوه ای که مایل به پرورش آن است باید رقمی برگزیند که در عین سازگاری با شرایط منطقه فراخور هدف تولید هم باشد.
در مورد بازار باید به سه نکته توجه کرد:
اول- مقدار نیاز بازار، یعنی در بازار مورد نظر، برای چه مقدار از محصول تولید شده خریدار وجود دارد، این امر عامل مهمی در تعیین سطح زیر کشت می باشد .
دوم- پسند بازار، یعنی چه رقمی از میوه مورد نظر در بازار طالب دارد به عنوان مثال : سیب های قندک در تهران و ترش مصری در شیراز طرفداران زیادی دارند ولی عکس آن صحیح نیست و تولید سیب ترش مصری در اطراف تهران ویا قندک در شیراز اشتباه خواهد بود.
سوم- فاصله محل تولید تا بازار هرچه این فاصله بیشتر باشد مخارج ترابری و درصد تلفات بالاتر و بنابراین هزینه بازار رسانی بیشتر خواهد بود. به این دلیل، پیشنهاد می گردد که فرآورده های فرایند شدنی در اطراف شهرهایی که امکانات لازم را در اختیار دارند کشت شوند.
تهیه نهال
پس ازاینکه با توجه به شرایط محیطی منطقه وعوامل اقتصادی، نوع و رقم میوه گزینش شد، باید به تهیه نهال اقدام کرد. بیشتر درختان میوه از طریق پیوند و تعدادی نیز از راه قلمه ، خوابانیدن و بذر ازدیاد می شوند روش تولید نهال هرچه که باشد، کیفیت نهال بالاترین اهمیت را در رشد آن و باروری درخت حاصله دارد. باغدار باید کوشش کند که بهترین نهال ممکنه را هر چند با قیمتی بسیار بالاتر از معمول، تهیه کند،
زیرا درختان حاصله از چنین نهال هایی نه تنها درچندسال اول باروری میزان مخارج اضافی را جبران خواهند کرد، بلکه پس از آن نیز مداوماً نسبت به درختان حاصله از نهال های نامرغوب منافع بیشتری خواهند داشت
روش های کاشت
به بخش میوه کاری مراجعه شود
نسبت فواصل درختان روی ردیف ها به فواصل بین ردیف ها روش های کاشت مختلفی را به وجود می آورد که از مهمترین آنها می توان مربعی، مستطیلی، مثلثی و داربستی را نام برد .
پیاده کردن نقشه باغ و تهیه محل کاشت، برای پیاده کردن نقشه باغ باید اول محل کشت اولین درخت را تعیین و بر حسب آن محل ردیف درختان را توسط ریسمان مشخص ساخت.
کاشت نهال و هرس اولیه، درهنگام کاشت اکثر نهال های میوه باید ابتدا ریشه را با یک قیچی تیز پیراست تا اولاً سر ریشه اصلی قطع و گیاه تحریک به تولید ریشه فرعی بیشتری شود. ثانیاً سرریشه ها، که اکثرا در اثر کنده شدن از خاک خزانه زخمی و به طور نامرتب قطع شده دارای یک سطح صاف شود زیرا ریشه های زخمی و سر ناصاف سریعاً مورد حمله انواع قارچها و باکتری ها قرار می گیرند و از بین می روند در حالیکه اگر محل بریده شده صاف باشد به راحتی ترمیم می گردد و از نفوذ عوامل بیماری زا و پوساننده جلوگیری می کند.
برای کاشت نهال اگر خاک باغ حاصلخیز و دارای بافت مناسب باشد و توسط سوسولوز آماده شده باشد کافی است مقداری از خاک محل کاشت را با بیل برداشته پس از قرار دادن ریشه ها درون گودال روی آنها را با خاک سطح الارض پوشاند. در مواردی که برای کاشت از گودال های دستی و مته ای استفاده می گردد باید اول مقداری از خاک سطح الارض را با هم حجم خودش کود دامی پوسیده مخلوط ساخته به شکل مخروطی در ته گودال ریخت سپس ریشه ها را برروی این مخروط مرتب کرد و روی آنها را با خاک پوشاند وگودال را پر ساخت.
درکاشت نهال، رعایت چند نکته ضروری است:
1- عمق کاشت باید طوری باشد که پیوندگاه (محل پیوند) دست کم چند سانتیمتر بالای سطح خاک واقع شود تا از ریشه دارشدن گیاه در بالای پیوند که ممکن است اثر پایه را خنثی کرده و نیز از گود افتادن درخت یعنی قرار گرفتن طوقه آن در عمق زیاد خاک که اصطلاحاً باعث خفگی آن خواهد شد جلوگیری به عمل آید.
2 – در نقاطی که باد منظم می وزد، رشد پیوندک باید رو به باد قرار داشته باشد تا از شکسته شدن گیاه در اثر فشار باد جلوگیری گردد. درنقاط بادخیز استفاده از قیم نگهداری نهال در سالهای اول توصیه می شود. این امر به ویژه برای گیاهانی که روی پایه های پا کوتاه کننده پیوند زده شده اند از اهمیت زیادی برخوردار است.
3- پس از انجام کاشت و پرکردن گودال، باید با فشار دادن خاک اطراف نهال با پا یا بیل خاک اطراف ریشه ها را کاملاً محکم کرد تا محفظه های هوا در اطراف ریشه ها باقی نماند و همچنین مقدار نشست خاک که در اثر آبیاری به وجود می آید و باعث گود افتادن نهال می گردد به حداقل کاهش یابد.
4- باید بی درنگ پس از کاشت نهال ها را آبیاری کرد. در غیر این صورت درصد نهال هایی که اصطلاحاً نمی گیرند یعنی خشک می شوند بالا خواهد رفت و نیاز به کاشت مجرد یا واکاری خواهد بود.
5- باید نهال های کشت شده را بعدها هرس و شکل دهی کرد.
داشت، یا نگهداری ازباغ احداث شده
هر باغ میوه نیاز به مراقبت های ویژه ای دارد تا بتواند به نحو مطلوب ریشه کرده و تولید محصول کند. مهمترین این مراقبت ها که بطور کلی عملیات داشت نامیده می شونددر زیر مورد بحث قرار خواهند گرفت:
1-آبیاری
2- کود
3-هرس
4-گرده افشانی
5- تنک کردن
6- سایر عملیات داشت
چهار روش عمده مورد استفاده آبیاری :
الف) روش کرتی یا غرقابی
ب) روش نشتی
پ) روش بارانی
ت)روش قطره ای
روش کرتی یا غرقابی
در این روش باغ به کرتهایی دارای یک یا چند درخت تقسیم و هر کرت با آب پر می شود. بازده مصرفی این نوع آبیاری نسبتاً کم است یعنی قسمت مهمی از آبی که به زمین داده می شود بدون اینکه مورد استفاده درخت قرار گیرد به عمق خاک می رود و از دسترس ریشه ها خارج می گردد.
از محاسن این روش عدم نیاز آن به تسطیح خاک و احتیاج نداشتن به وسایل مدرن آبیاری که هر دو گران هستند می باشد. در ایران در باغهای جوان و نیز در مرکبات کاری برای جلوگیری از شیوع بیماریهای خاکزی نوعی از آبیاری کرتی به نام تشتکی مورد استفاده قرار می گیرد که خود به دو نوع زنجیری و شانه ای تقسیم می شود.