از علف کشهای انتخابی شبت می توان از آفالون نام برد. هنگامی که ارتفاع بوته به 10 تا 12 سانتی متر رسید از این علف کش می توان به مقدار دو کیلوگرم در هکتار استفاده کرد. در صورتی که هدف از کاشت شبت استفاده از پیکر رویشی آن به صورت سبزی یا ادویه باشد استفاده از علف کش نامبرده در این مرحله (ارتفاع 10 تا 12 سانتی متری) مناسب نیست، زیرا مدتی قبل از به ساقه رفتن گیاهان، محلول را باید برداشت کرد.
شته ها مهمترین آفات شبت هستند.علیه این آفات می توان از فوسدرین (1/0 تا 2/0 درصد) استفاده کرد. این ماده نقش مهمی در کنترل آفات شبت دارد.
گیاهان در طول رویش ممکن است آلوده به قارچهای بیماریزا گردند و خطرهای فراوانی را متوجه محصول سازند. از مهمترین بیماریهای قارچی می توان از لکه سیاه شبت نام برد که عامل آن قارچی است به نام مگاکلادوسپوریوم دپرسوم که سبب تشکیل لکه های سیاه روی برگ می شود. برای کنترل این بیماری می توان از قارچ کشهایی مانند لکه های سیاه روی برگ می شود. برای کنترل این بیماری می توان از قارچ کشهایی مانند فوندازول 1/0 درصد ، دیتان 2/0 درصد و یا کاپتان به صورت محلول پاشی قبل و بعد از گلدهی استفاده نمود.
برداشت محصول
زمان و چگونگی برداشت محصول به نوع استفاده از گیاه بستگی دارد. در صورتی که شبت به عنوان سبزی و ادویه کشت شده باشد، زمان مناسب برای برداشت پیکر رویشی قبل از ساقه دهی است. با کمی تاخیر یعنی از آغاز ساقه دهی نیز می توان محصول را برداشت نمود. گیاهان را باید حداکثر از فاصله 25 تا 35 سانتی متری از سطح زمین برداشت کرد. در این مرحله نه تنها ساقه ها ضخیم نیستند بلکه انبوه از برگ و شاخه های سبز جوان و نازک می باشند. وجود ساقه های ضخیم تاثیر نامطلوبی بر کیفیت محصول برجای می گذارد. پس از برداشت پیکر رویشی چنانچه اندامها به صورت تازه مورد استفاده قرار گیرند. باید بلافاصله به بازار عرضه شوند و اگر به صورت ادویه مورد استفاده قرار گیرند پس از جمع آوری باید آنها را خشک کرد.
قرار دادن گیاهان تازه روی هم مناسب نیست و سبب تغییر رنگ و کاهش کیفیت محصول می شود. از این رو برای خشک کردن پیکر رویشی باید آنها را به ضخامت کم در فضای آزاد خشک کرد. استفاده از خشک کنهای الکتریکی مناسبتر است و سبب عدم تغییر رنگ گیاهان می گردد. درجه حرارت مناسب برای خشک کردن پیکر رویشی با استفاده از خشک کنهای الکتریکی 40 تا 50 درجه سانتی گراد است. پس از خشک شدن، باید آنها را خرد کرد و ساقه های کلفت و سایر اندامهای نامناسب را از آنها جدا و سپس بسته بندی نمود.
مقدار محصول پیکر رویشی خشک شبت 3/0 تا 5/0 تن در هکتار است که از چهار تا شش تن در گیاه تازه به دست می آید.
چنانچه هدف از کاشت شبت استخراج اسانس از بذرها و یا از پیکر رویشی آنها باشد، زمانی باید به برداشت محصول اقدام نمود که محتوی حداکثر مقدار اسانس باشد.
تحقیقات نشان می دهد که مقدار اسانس از بدو ساقه دهی به تدریج افزایش می یابد و تا مرحله گلدهی مقدار آن به حداکثر می رسد و از این مرحله به بعد از مقدار اسانس به تدریج کاسته می شود.
به منظور استخراج اسانس از پیکر رویشی بهتر است گیاهان از ناحیه 20 تا 25 سانتی متری قسمت فوقانی بریده شوند. قسمتهای تحتانی گیاهان (ساقه های ضخیم) نه تنها فاقد اسانس هستند، بلکه بر کیفیت اسانس تاثیر نامطلوب دارند. عمل برداشت پیکر رویشی با دست یا ماشین امکان پذیر است. پس از برداشت پیکر رویشی ، بلافاصله برای استخراج اسانس باید به کارخانه های مربوطه منتقل گردند.
مقدار عملکرد پیکر رویشی 15 تا 25 تن در هکتار است که از آن 40 تا 80 کیلوگرم اسانس استخراج می شود.
جمع آوری بذر
بذرهای شبت به طور یکسان نمی رسند، بذرهای رسیده با کوچکترین ضربه ای به اطراف پراکنده می شوند. از این رو برداشت به موقع بذر نقش عمده ای در افزایش عملکرد دارد.
ابتدا میوه های چترهای اصلی و به تدریج میوه های چترهای فرعی می رسند. مقدار اسانس میوه چترهای اصلی بیشتر از میوه چترهای فرعی است.
زمان مناسب برای برداشت هنگامی است که میوه های چترهای اصلی می رسند. در این مرحله میوه ها قهوه ای رنگ و کم وبیش مومی می شوند.
هنگام رسیدن میوه ها ، برگهای نواحی فوقانی ساقه به تدریج زرد رنگ و پژمرده می شوند.
برداشت بذر در یک یا دو مرحله امکان پذیر می باشد.
جمع آوری در یک مرحله: از آن جا که جمع آوری محصول در دو مرحله ضایعات زیادی در بر دارد، لذا برداشت در یک مرحله مناسبتر است.
پس از رسیدن میوه های چترهای اصلی، اقدام به جمع آوری تمام چترها می کنند. پس از خشک شدن، آنها را بو جاری کرده و پاک می کنند.
جمع آوری در دو مرحله : در اوایل تشکیل میوه به بریدن گیاهان از ناحیه فوقانی گیاه به طول 30 تا 40 سانتی متر اقدام می نمایند و پس از مدتی که روی زمین قرار گرفتند به جمع آوری آنها اقدام می نمایندفوق توسط ماشین صورت می گیرد).
مقدار محصول بذر 7/0 تا 8/1 تن در هکتار است از این رو مقدار 20 تا 40 کیلوگرم اسانس استحصال می شود.
- << قبلی
- بعدی