3. در پوش آلومينيومي ، كه بر رو ي شيشه ، با يك گيره ، ثابت مي شود.

4. شيشه هاي شفاف با درپوشهاي مصنوعي ، كه مي تواند اتوكلاو شوند.

5. لوله ها يا ظروف داراي سرپيچ ، كه بايستي مواظب بود محكم پيچيده نشوند ، زيرا تبادل گازي ، انجام نخواهد شد .

6. ورقه هاي آلومنيومي : اين ورقه ها ، بيشتر براي ظروف ارلن ، استفاده مي شود.

7. درپوشهاي پلاستيكي ( اسفنجي )

ازهفت روش بستن درب ظروف كه درفوق ذكر شد ، بجز روشهاي 5 و 6 بقيه احتياج به روش بستن ثانويه دارد ، كه لازم است براي جلوگيري از تبخير و آلودگي بيشتر ، بسته شوند.

در اروپا از نوعي پارافيلم و ورقه هاي آلومنيومي ، به عنوان وسيله اي براي بستن درب ظروف ، استفاده مي شود. البته ساير ورقه هاي محافظتي ، مانند ورقه هاي نازك پلاستيكي پي وي سي و ورقه هاي پلي اتيلن نيز استفاده مي شود. ورقه استفاده شده ، بايستي امكان تبادل گازكربنيك ، اكسيژن ، اتيلن و غيره را فراهم آورد ، ولي اجازه هدر رفتن آب را ندهد. به دلايل زير ، درپوشهاي لوله هاي آزمايش و ظروف ، مي توانند ما را از رسيدن به نتيجه ، دور نمايند :

1. اگر درپوش آن قدر محكم باشد كه تبادل گازهاي كربنيك و اكسيژن واتيلن به زحمت انجام شود يا اصلاً انجام نشود ، تجمع اين گازها ، مي تواند مسأله آفرين باشد . ورقه هاي آلومنيومي و پلي اتيلن ، اين مزيت را دارند كه مي توانند درب ظرف را كاملاًً ببندند. درپوشهاي پلي اتيلن ( ساخت كارخانه هاي كيمبل ) براي گازها ، قابل نفوذند ، لوي براي بخار آب ، قابل نفوذ نيستند.

2. لوله هاي مصنوعي ، جعبه ها و درپوشها كه اتيلن از خود پخش مي كنند ، چنانچه درب آنها خيلي محكم بسته شود ، مضرند.

3. هنگامي كه يك لوله بطور كامل بسته است ،‌تبخير به ميزان زيادي ، كاهش خواهديافت ،‌و درنتيجه رطوبت داخل لوله ، خيلي بالا خواهد رفت ، بخصصو گياهان داخل آنها كه ممكن است حالت شيشه اي بخود بگيرند ، احتياج به رطوبت كمتري دارند.

4. نوع درپوش ، بر روي ميزان نور قابل دسترس براي محيط كشت ، تأثير دارد. شيشه و درپوشهاي مصنوعي ، در مقايسه با گلوله هاي پنبه اي و ورقه هاي آلومينيومي ،‌اجازه عبور نور بيشتري را مي دهند. ميزان ازدست رفتن آب از لوله هاي آزمايش كه به روشها يا مواد مختلفي بسته شده اند ، در حضور نور فلورسنت ، به ميزان 1 وات در متر مربع ، و در 25 درجه سانتي گراد كه درمدت 5/3 ماه اندازه گيري شده اند ، بر حسب ميلي گرم از هر سانتي متر مربع سطح لوله هاي آزمايش به قرار ذيل بوده است :

تحقيقات اخير ، نشان داده است كه بستن كامل لوله هاي آزمايش ، اثرات زيادي روي كشت ، دارد. دي پروفيت و همكاران (1986) ، نشان داده اند كه درب فلاكسهاي حامل قلمه هاي Magnolia soulangiana محكم بسته شده است . غلظت Co₂ و اتيلن در آن بالا بود و سبب كاهش رشد مواد گياهي و كلروزه شدن گياهان شد . ولترينگ (1986) با كاشت قلمه هاي جربرا در ظروف پلي پروپلين ، نتيجه گيري كردند كه درسيستم بسته بدون جذب اتيلن ، غلظت اتيلن و Co₂ افزايش يافت و منجر به اثرات زيان آوري براي رشد گياه شد.

فصل هشتم

مواظبت ازمواد گياهي :

براي كشت بافت ، از دو نوع مواد گياهي ، مي توان استفاده كرد . موادگياهي كاشت شده در شرايط تحت كنترل درگلخانه ( يا اتاقكهاي رشد ) و يا گياهاني كه در شرايط مزرعه رشد كرده باشند. اگر از مواد گياهي كه در شرايط مزرعه رشد كرده اند ، استفاده شود ؛‌ احتمال آلودگي ، بيشتر است ، مگر آن كه آنها را ازبافتهاي داخلي گياه ، مانند بافتهاي منطقه لايه زاينده يك درختچه يا درخت ، يا ازقسمت هاي قوي گياه ، مانند جوانه ها ، غده ها و ريشه هاي ذخيره اي و غيره ، جدا نماييم. ( گوترت 1959) . چنانچه علي رغم وجود معايب فوق ، لازم باشد كه از مواد گياهي موجود ، در شرايط مزرعه ، استفاده شود ؛ بايستي مسايل ذيل را رعايت كرد.

1. بايد از جوانه با فلس روي آن ( كه جوانه در حالت خواب نباشد ،‌اگرچه هنوز جوانه بازن شده باشد ) استفاده كرد.

2.از شاخه هايي كه قبلاً‌ ذخيره شده اند و بعداً در داخل آب قرارداده شده اند ، مي توان استفاده كرد .

3. شاخه ها را مي توان در پلاستيك پيچيد ، و فقط قسمت هايي را كه بعداً تشكيل مي شوند ، براي كشت بافت ،‌جدا نمود.

4. از جوانترين قسمتهاي هوايي گياه ، استفاده شود. به علت آلودگي زياد مواد گياهي موجود در مزرعه ، اغلب لازم است كه از مواد گياهي كه در گلخانه ويا اتاقكهاي رشد ، رويانده شده اند ، استفاده شود. در صورتي كه مجبور به استفاده از مواد گياهي خارج از گلخانه باشيم ، ابتدا از گياه را بايستي در داخل ظروف ، مجدداً رشد داد ، و از بافتهاي جديد ، براي كشت بافت ، استفاده كرد.

بالاخره براي كاهش آلودگي ،‌هنگامي كه از مواد گياهي گلخانه يا اتاقكها رشد استفاده مي كنيم ، بايستي به نكات زير، توجه داشته باشيم :

1. جلوگيري از آلودگي توسط حشرات ( شته ها ، كنه قرمز ، مگس سفيد ، و غيره ) زيرا اين حشرات ، اغلب ، ناقل بيماريها هستند.

2. جلوگيري از آلودگي باكتريايي و قارچي ، با به كاربردن سموم قارچ كش وباكتري كش.

3. عدم استفاده ازآب آلوده ، زيرا آب ، يكي ازعوامل مهم در تكثير و پراكنده شدن ميكروارگانيسم ها است ، و اين موضوع براي گياهاني كه حالت پخش شده روي زمين دارند ، مهم است .

4. رطوبت گلخانه ، درحد ممكن ، پايين نگه داشته شود،  زيرا قارچها و باكتريها ، رطوبت رادوست دارند.

5. به گياهان ، اجازه دهيم كه قبل ازشروع ضد عفوني و جدا سازي نمونه ، خشك شوند.

بورن ( 1977) اختلاف درآلودگي بين گياهان را كه در شرايط مختلفي روييده اند ، بخوبي نشان داد. وي متوسط تعداد ميكروارگانيسمها را به ازاي هر عدد گل سيب زميني ، مشخص كرد ، و به نتايج زير ، دست يافت :

اگر مواد گياهي ، حاصل از درختچه ها باشد كه براي مدت كوتاهي براي تحقيق در دسترسند ( اغلب قبل از اين كه جوانه ها باز شوند ) استفاده ازروش مناسب ، مهم است (‌استفاده ازپلاستيك ،‌براي جلوگيري از خشك شدن درطي مرحله نگهداري در درجه حرارت پايين . ) براي به دست آوردن اطلاعات بيشتر در اين مورد ، مي توان به مقاله بونگاو و دورزان ( 1982 ) مراجعه كرد.

اساساً براي آزمايش ، بايستي از گياهان قوي و سالم ، استفاده شود ، زيرا گياهان ضعيف ،‌حساسيت بيشتري به بيماريها دارند. استفاده از مواد گياهي سالم ، مهم است (‌گياهان بدون ويروس ، باكتري ، قارچ ، كنه و غيره ) براي توليد درمقياس زياد ، بايستي مواظب بود كه ژنوتيپ مناسب ، به كار برد. معيارهاي ژنوتيپ خوب ، عبارتند از : سرعت رشد ، زود رسي ، ميزان توليد گل ، رنگ گل ، شكل گل ، كيفيت ،‌و غيره . به اين دلايل اغلب درتحقيقات ،‌از موادگياهي متجانس ( همه در يك مرحله ازرشد ، باشند ) استفاده ميكنند.

توصيه مي شود كه از مواد گياهي كاشته شده در گلخانه يا اتاقك رشد كه كنترل رشد و نمود در آنها آسانتر است ، استفاده شود. درباره جزئيات مربوط به اثر مواد اوليه در رشد و نمو گياهان درمحيط كشت ، درفصل 13 بحث شده است.

3. هيپوكلريت كلسيم : اين ماده ،‌به صورت پودر است ،‌و مي توان آن را بخوبي در آب معمولي حل نمود و محلولي شفاف به دست آورد ( اغلب صاف مي شود ) . براي ضد عفوني مواد گياهي ،‌آنها را به مدت 5 تا 30 دقيقه ( با غلظت بين 35 تا 100 گرم در ليتر) در آن فرو مي بريم . هيپوكلريت كلسيم نسبت به هيپوكلريت سديم ،‌آهسته تر وارد بافتهاي گياهي مي شود ، و هنگامي كه به صورت محلول در آمد ، فقط براي مدت زمان محدودي ، مي توان آن را ذخيره كرد.

4. كلريد جيوه محلول در آب : اين ماده ،‌براي گياه ،‌انسان ودام، خيلي سمي است ، و غلظت 01/0 تا 05/0 درصد ( وزني به حجمي ) براي مدت 2 تا 12 دقيقه جهت ضد عفوني ، به كار مي رود. شستشو بايد با دقت انجام شود و محلول هاي باقي مانده از شستشو را نبايستي داخل ظرف شويي ريخت .