زغال فعّال
زغال فعّال ( در غلظت بین 02/0 تا 3 درصد وزن به حجم ) از سوختن چوب در حرارت بالا و در حضور بخار تولید می شود . این ماده دارای شبکه های زیادی از منافذ با سطح داخلی بزرگی است که روی آن تمام مواد ( گازها ترکیبات جامد ) می توانند جذب شوند ( اغلب از نوع شماره 2186 ساخت کارخانه مرک استفاده می شود ) . به منظور خارج ساختن هر گونه ناخالصی زغل فعال را خالص می کنند .
توصیه می شود که زغال گیاهی به کار رود ؛ زیرا که در مقایسه با زغال حیوانی درصد زغال فعال خیلی بالا ( بین 95 تا 99 درصد ) است . مهمترین نکات مربوط به زغال فعال عبارتند از :
1 – جذب پیگمانهای ( ترکیبات شبه فنلی و ملانین ) سمی قهوه ای و یا سیاه و سایر ترکیبات ناشناخته غیر رنگی . زغال فعال ، همچنین قادر به جذب مواد سمی موجود در موز است .
2 – جذب سایر ترکیبات آلی ( اکسین ، سیتوکینین ، اتلین ، ویتامینها ، شلاتنهای آهن ، روی ، و غیره ) که این موضوع در بررسی انجام شده توسط میسون و همکارانش ( 1983 ) ارائه شده است . جانسون ( 1983 ) معتقد است که زغال فعّال ABA را جذب می کند . 103
3 – تغییرات نوری « محیط نوری[58] » محیط کشت ( تاریک نمودن محیط کشت ) می تواند تشکیل ریشه و رشد را تحت تاثیر قرار دهد . ( کلاین وباپ 1981 ) . 104
4 – زغال فعّال می تواند جنین زایی غیر جنسی ( امیراتو 1983 ) و جنین زایی کشت دانه گرده شقایق نعمانی (Anemone) و تنباکو (Nicotiana) ( جانسون 1983 ) را تحریک کند . اورز ( 1984 ) و بسیاری از محققّین دیگر نشان داده اند که افزایش زغال فعّال ، غالباً باعث تشدید رشد و اندام زایی گونه های چربی می شود اثرات مفید زغال فعّال شده در تولید پیازچه گونۀ Muscatia armeniacum نیز مشخص شده است ( یک وکومینگ 1986 ) .
5 – زغال فعّال شده pH را تثبیت می کند ( هیژن و همکاران 1983 )
6 – امکان دارد زغال فعّال موادی را تولید نماید که رشد را تحریک کند . البته این موضوع ، نیاز به بررسی دارد .
بعضی از گیاهان در اثر زخمی شدن این خصوصیت غیر مطلوب پیدا می کنند که رنگدانه های قهوه ای یا سیاه ترشح می نمایند ( معمولاً ترکیبات شبه پلی فنل اکسیده شده و تاننها ، که رشد و نمو را غیر ممکن می سازد ) از تولید این ترشحات می توان به صورت دیل ممانعت نمود ( آنونیموس a 1978 ؛ کامتون و پریس 1986 ) :
1 – افزودن زغال فعّال ، به محیط کشت ( غلظت بین 2/0 تا 3 درصد وزن به حجم )
2 – افزودن PVP به محیط کشت ( غلظت بین 250 تا 1000 میلی گرم در لیتر ) PVP یک پلی مر است که مواد شبه فنلی را جذب می کند ( جانسون 1983 ) .
3 – افزودن مواد ضد اکسیدان مثل اسید سیتریک ، اسید آسکوربیک ، تیواوره یا السیتیین . این ترکیبات ، اکسیداسیون فنلها را مانع می شوند .
4 – افزودن دی اتیل – دی تیوکربنات (DIECA) در مرحله شستشو بعد از استیلیزاسیون با غلظت دو گرم در لیتر ، و یا به صورت قطراتی در زمان قرار دادن قلمه ها در محیط کشت ، می تواند عمل اکسید اسیون را مانع شود ( جونارد 1986 ) .
5 – افزودن سه اسید آمینه گلوتامین ، آرژانین و آسپاراژین .
6 – در بعضی موارد ، واکشت مداوم روی محیط کشت تازه به ارامی تشکیل رنگدانه ها را متوقف می سازد .
7 – استفاده از محیط کشت مایع که در آن حل شدن مواد سمّی راحتتر و سریعتر است . 105
8 – در بعضی موارد ، قهوه ای شدن ناشی از فعالیت نوری در انتهای پایین ساقه ها را می توان با نگهداری انتهای پایینی ساقه ها در تاریکی در خلال کشت محدود نمود . نفوذ نور را می توان از طریق کدر کردن قسمتهای خارجی شیشه ها یا لوله های آزمایش تا سطح محیط کشت با پیچیدن کاغذ آلومینیومی در ته لوله ها یا با قرار دادن یک لایه نازک زغال غیر فعّال شده و آگار روی سطح محیط کشت ، جلوگیری نمود ( روجینی و همکاران 1986 ) .
9 – کاهش بافت زخمی ، منجر به کم شدن ترشحات می شود .
10 – کاهش غلظت نمک در محیط کشت سبب کم شدن ترشحات می شود .
11 – تنظیم کننده های رشد از طریق اکسیده کردن فنل ها ، نقش مهمی را در تیره کردن محیط کشت ، بازی می کنند . حذف تنظیم کننده ها می تواند سبب کاهش ترشحات شود .
12 – خیساندن قلمه ها در آب ، قبل از گذاشتن آنها در محیط کشت ، روش موثری در کم شدن ترّشح می باشد .
زغال چوب فعال[59]خنثي شده
دارای pH (5% در آب) 5-7 میباشد. كلريد (Cl) کمتر از 01/0% می باشد و کمتر از 003/0 % فلزات سنگين می باشد.
در دماي معمولي اتاق قابل نگهداري ميباشد.
غیر قابل حل در آب می باشد.
مراحل تهیه زغال فعال:
1- ابتدا زغال پودر شده و آسیاب شده را الک نموده ، آنگاه آن را درون بشر ریخته و روی آن اسید کلریدریک 2 نرمال می ريخته ميشود بطوریکه سطح زغال را بپوشاند.
2- بشر را روی هیتر قرار داده و بهم زده ميشود تا زمانی که به نقطه جوش برسد. زغال در اسید حدود نیم ساعت میجوشد.
3- در این مرحله محتویات درون بشر را توسط قیف بوخنر با دولایه کاغذ صافی، صاف کرده و آنگاه زغال صاف شده توسط آب مقطرجوشیده شستشو می گردد.
4- زغال شستشو داده را درون بشر ریخته و روی آن سدیم بی کربنات نیم نرمال (42 گرم در لیتر) اضافه ميشود. محتویات درون بشر را نیز مانند مرحله قبل به مدت نیم ساعت جوشانده، تا چربیهای آزاد شده توسط اسید در مرحله قبل، توسط بی کربنات، صابونی شده و حل گردد.
5- دوباره محتویات را صاف کرده و با اب مقطر جوشیده شستشو داده ميشود.
6- زغال صاف شده داخل آون با دمای 40 درجه قرار داده ميشود تا خشک گردد.
فلورو گلوسینول
در بعضی موارد اضافه شدن ترکیب فنلی فلوروگلوسینول[60] ، سبب ممانعت از تولید آنزیم IAA – اکسیداز که مسؤول تجزیه IAA می باشد می شود . جونز (1979 ) هانتر (1979 ) و جونز و هاپگود (1979 ) گزارش کرده اند که فلورو گلوسینول می تواند تشکیل شاخه های جانبی را تحریک کند . و اگر توأم با اکسین استفاده شود ، به صورت سینرژیک ، باعث تشکیل ریشه نابجا می شود . اثرات مثبت فلورو گلوسینول به هیچ وجه مشخص نیست زیرا آخرین تحقیقات نشان می دهد که این ماده می تواند فاقد اثر یا دارای اثر منفی ، روی تشکیل شاخه های جانبی و ریشه های نابجا باشد .
فلوروگلوسینول[61]
فرمول شیمیایی: C6H6O3
وزن ملکولی: 1/126
در درجه حرارت معمولی اتاق قابل نگهداري ميباشد.
قابل حل در آب میباشد.
5- 6- محیط کشت آماده تجارتی
از سال 1975 محیط کشت آماده ( پیش ساخته ) در بازار وجود دارد و کاربرد آن را در آزمایشگاهها ، مدارس ، صنعت و منزل ، خیلی آسانتر کرده است . نام شرکتهای تولید کنندۀ
115- ضد عفونی مواد گیاهی
1-9- مقدمه
اساساً چهار منبع آلودگی ، وجود دارد : گیاه ( آلودگی داخلی و خارجی ) ، محیط کشت ( به
اندازه ی کافی ضد عفونی نشده باشد ) ، هوا ، و عدم دقت محقق . مهم ترین اینها ، خود گیاه است که مواد گیاهی بایستی بخوبی قبل از قرار گرفتن در محیط کشت ، ضد عفونی شوند . قبل از شروع ضد عفونی ف هر گونه بقایای خاک و قسمت های پوسیده ی گیاه ، بایستی از آن ف جدا شود ، و این عمل به وسیله ی شستن توسط آب ، انجام گیرد .
اگر آلودگی خارجی خیلی زیاد باشد ( مثلاً سیب زمینی یا ریزوم که در خاک رشد می کند ) ابتدا بایستی اکر لایه های خارجی پوست سیب زمینی و یا لایه های خشک و کثیف پیاز را تمیز کرد . پس از آن مرحله ، ضد عفونی شورع می شود . برای ضد عفونی ، از الکل 70 درصد برای چندثانیه ، استفاده می شود . ( الکل 96 درصد خیلی قوی است و باعث دی هدراسیون شدید می شود ) . برای حذف حباب های هوا از مواد گیاهی و متعاقباً استریل کردن ، نمونه را برای مدت 10 تا 30 دقیقه در هیپوکلریت سدیم یک درصد ( NaClO ) که حاوی چند قطهر توین[62] ( 80 – 20 ) می باشد ، قرار داده ، و سپس برای از بین بردن اثر هیپوکلریت ، معمولاً آن را 3 بار به مدت 2 ، 5 و 15 دقیقه با آب مقطر استریل ، شستشو می دهیم . بعد از این مرحله ، می توان گیاه را در شرایط استریل ( در جایی که هوا جریان دارد ، با استفاده از وسایل استریل ، و گذران وسایل برش در الکل 96 درصد و سپس قراردادن آنها بر روی شعله نمونه را برش داد . اگر با وجود ضد عفونی مطمئن ، بعداً در مواد گیاهی آلودگی اتفاق افتاد ، به یکی از دلایل زیر است :
1- ممکن است آلودگی داخلی باشد ف که در بخش 4-9 به آن اشاره خواهد شد .
2- بی دقتی در کار ( نشستن دست ها ) ف که ضد عفونی نکردن میز کار با الکل 96 درصد ، استریل نبودن چاقو ، پنس ، پتری دیشها ، ورقه های درپوش ، محیط کشت ، کثیف بودن لباس کار و غیره . استفاده از ماسک بصورت ف پوشدن موها و استفاده از دستکش استریل ، می توانند میزان آلودگی را کاهش دهند .