ازدياد نباتات ( گياه افزايي )، دربرگيرنده افزودن گياهان به وسيله روش هاي جنسي و غير جنسي است و مطالعه آن سه جنبه مختلف دارد:
1. لازمه موفقيت در گياه افزايي، داشتن آگاهي درباره وضعيت مكانيزمي، محيطي و شيميايي و نيز مهارتهاي فني است كه با مقداري تجربه و كار عملي به دست مي آيد.
2. موفقيت در گياه افزايي، نيازمند داشتن آگاهي هايي در مورد رشد، نمو و ريخت شناسي گياه است.
3. جنبه افزايش پيروزمندانه گياهان، داشتن آگاهي هايي در مورد گياهان مختلف و انواع روش هايي است كه بوسيله آنها مي توان برخي از گياهان را افزود.

اينكه گياه به طور جنسي ازدياد شود يا رويشي به چند عامل بستگي دارد: سهولت جوانه زني بذر، تعداد گياهاني كه بايد رويانده شوند، و اهميت حفظ ويژه اي كه پايه مادري دارد.

روشهاي اصلي ازدياد در مورد گياهان كشت شده

نوع پیوندک	نوع پایه	تهیه پایه	نوع پیوند	زمان پیوند
سنجد	سنجد	بذر	اسکنه، نیمانیم زیر ریشه	اسفند، بهار
سیب	سیب	قلمه از بذر، خوابانیدن، پاجوش	انواع پیوند	اسفند، بهار، پاییز
شاه بلوط	شاه بلوط فرانسوی و ژاپنی	قلمه از بذر	اسکنه، نیمانیم؛ شکمی	اسفند، بهار، پاییز
شلیل، شفتالو	بادام، هلو، زردآلو	بذر	اسکنه، شکمی، لوله‌ای	بهار، پاییز، آخر اسفند
فندق	فندق	بذر	اسکنه، مجاورتی	آخر اسفند، بهار
کیوی	کیوی	بذر	شکمی	بهار، آخر تابستان
گردو	گردوی معمولی و سیاه	بذر و قلمه	اسکنه، نیمانیم تاجی، زینی	بهار، پاییز، آخر اسفند
گیلاس، آلبالو	آلبالوی تلخه و معمولی، مهالب	بذر و قلمه	شکمی، تاجی، اسکنه، نیمانیم	بهار، پاییز، آخر اسفند
گلابی	به، گلابی نرک، ازگیل ژاپنی، زالزالک	بذر	انواع پیوند	بهار، پاییز، آخر اسفند
گوجه	گوجه	بذر	انواع پیوند	بهار، پاییز، آخر اسفند
مرکبات	نارنج، پرتقال، دارابی، بالنگ، نارنج سه برگ، لیمو	بذر	اسکنه، شکمی، تاجی، جانبی	آخر اسفند، بهار، آخر تابستان
هلو	هلو، گوجه، بادام، زردآلو	بذر،	اسکنه، لوله‌ای، شکمی	آخر اسفند، بهار، آخر تابستان
آلو	گوجه، آلو	بذر	انواع پیوند	اسفند، بهار، آخر تابستان
ازگیل	ازگیل، زالزالک، به	بذر، قلمه	اسکنه، شکمی، تاجی	اسفند، بهار، شهریور
انار	انار	بذر	اسکنه، ترصیعی روی طوقه	اسفند، شهریور، فروردین
انجیر	انجیر	قلمه	تاجی، نیمانیم، لوله‌ای	اوایل بهار
انگور	مو	قلمه، خوابانیدن	اسکنه روی ریشه، نیمانیم، زینی	اسفند، فروردین
انگورفرنگی	انگورفرنگی گل زرد	قلمه	شکمی، نیمانیم	بهار، پاییز
بادام	هلو، گوجه، زردآلو	قلمه، بذرتمام	انواع پیوند	بهار، پاییز
به	به، زالزالک	قلمه، خوابانیدن	انواع پیوند	بهار، پاییز
پسته	بنه یا چاتلانقوش، پسته	بذر	شکمی، لوله‌ای تاجی	بهار، پاییز
توت، شاه توت	توت سفید	قلمه از بذر	اسکنه، شکمی، تاجی	اسفند، بهار، پاییز
خرمالو	خرمالوی وحشی	قلمه از بذر	اسکنه، شکمی، تاجی	اسفند، بهار، شهریور
زردآلو	گوجه، هلو، زردآلو	قلمه از بذر	ترصیعی، نیمانیم، شکمی	بهار، پاییز
زیتون	زبان گنجشک، زیتون وحشی و اهلی	قلمه از بذر	اسکنه، تاجی، شکمی، جانبی زیر پوستی	اسفند، بهار، پاییز

متن کامل این بخش را می توانید از لینک زیر دانلود کنید.

(( بسمه تعالی )) 

 

نام درس: آزمایشگاه ازدیاد گیاهان زینتی

عنوان:

- خصوصیات خاک و محیط‌های مختلف کشت

- آزمون قوه نامیه وتترازولیوم

- روش‌های ازدیاد غیرجنسی گیاهان (قلمه‌های برگ و ساقه و ریشه- انواع پیوندهای شاخه و جوانه)

- خراشدهی شیمیایی بذر ارغوان و اقاقیا

 عنوان: خصوصیات محیط‌های کشت

1- از لحاظ فیزیکی باید توانایی نگهداری گیاه را داشته باشد.

2- به اندازه کافی رطوبت  را در خود نگه دارد تا نیاز به آبیاری را کاهش دهد.

3- برای خروج آب‌های اضافی و نیز تهویه خاک باید دارای خلل و فرج کافی باشد.

4- به گونه‌ای باشد که بتوان با بخار یا مواد شیمیایی آن را گندزدایی کرد. بدون آنکه گندزدایی اثر زیان‌آوری داشته باشد.

5- عاری از بذر علف‌های هرز و عوامل بیماری‌زا باشد.

6- از لحاظ مواد شیمیایی مثل نمک‌ها وبیکربنات‌ها و... در حد تعادل باشد.

 

خاک

خاک متشکل از موادی در حالت‌های جامد ومایع و گاز می‌باشد برای رشد مطلوب یک گیاه مواد باید به نسبت‌های متعادل وجود داشته باشد.

بخش جامد: از مواد کانی معدنی و آلی تشکیل شده است. مواد کانی شامل بقایای سنگ‌های معدنی است که پس از پوسیده شدن در اثر فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی تخریب و برجای مانده است. ترکیبات کانی از نظر اندازه بسیار متفاوت بوده و شامل شن ریزه تا ذرات بسیار ریز کلوییدی رس می‌شود.

ساختمان خاک: طرز قرار گرفتن ذرات خاک را شامل می‌شود.

بافت خاک: درصد شن و رس و لای که داخل خاک وجود دارد به‌وسیله نسبت ذراتی که اندازه‌های مختلف دارند تعیین می‌شود. ذرات درشت بیشتر به‌عنوان استخوان‌بندی و نگهدارنده برای سایر قسمت‌ها به‌کار می‌رود. در حالی که کلوییدهای رسی خاک به‌عنوان انبار مواد غذایی عمل می‌کند.

بخش آلی خاک شامل موجودات زنده و غیر زنده خاک است .حشرات و کرم‌ها وقارچ‌ها وکرم‌ها و ریشه های گیاهان (بخش زنده) و بقایای گیاهی وحیوانی در حال پوسیدن (بخش غیر زنده) را تشکیل می‌دهند.

و بقایای مواد پوسیده به نگهداری آب ومواد غذایی کمک می‌کند.

بخش مایع: یا محلول خاک از آب تشکیل شده و در آن مواد کانی و اکسیژن وگاز کربنیک به میزان‌های مختلف حل شده است.

بخش گازی: اثرات مهمی در رشد خوب گیاه دارد.

محیط‌های مختلف کشت:

ماسه یا شن: ذرات سنگی ریزی است که از تخریب انواع صخره ها بوجود آمده. سنگین‌ترین محیط کشت است و ظرفیت تبادل کاتیونی ندارد و برای بهبودی در شرایط فیزیکی از آن استفاده می‌شود. پر مصرف‌ترین محیط کشت است و شن کوارتز (از ترکیبات سیلیسی) و نوعی که در گچ‌سازی استفاده می‌شود مناسب‌ترین نوع برای ریشه‌دار کردن قلمه‌ها است.

پیت: بقایای گیاهان آبزی که به حالت نیمه‌پوسیده درآمده است. از معروف‌ترین پیت‌ها می‌توان به پیت خزه یا پیت ماس MOSS PEAT که به رنگ قهوه‌ای مایل به تیره است. این بستر دارای pH اسیدی است و15 برابر وزن خود آب جذب می‌کند و مقدار کمی ازت در آن وجود دارد. نوعی از آن از ضایعات نارگیل ساخته شده و COCO PEAT نام دارد.

پرلیت: ماده سیلیکاتی است که منشاّ آتشفشانی دارد  برای ساخت آن گدازه‌های آتشفشان راخرد کرده و در کوره‌هایی با 760 درجه سانتی‌گراد حرارت می‌دهند. ذرات تولید شده بین 3-6/1 mm قطر دارد. معمولاّ 3 تا 4 برابر وزن خود آب جذب کرده وpH  خنثی داشته و ظرفیت تبادل کاتیونی نیز ندارد.

ورمی‌کولایت: ماده معدنی از جنس میکا بوده و از نظر شیمیایی جزء سیلیکات‌های منیزیم و آهن است. در آب غیر قابل حل بوده و pH آن خنثی است و دارای ظرفیت تبادل کاتیونی است و3تا4 برابر وزن خودش آب جذب می‌کند.

خزه اسفاگنوم: بقایای خشک شده بخش‌های زنده و جوان گیاهان مرداب‌های اسیدی می‌باشد. دارای  ظرفیت تبادل کاتیونی بوده و 10 تا20 برابر وزن خودش آب جذب می‌کند و دارای یک یا چند ماده قارچ‌کش است که به‌خصوص از بیماری مرگ گیاهچه damping که عاملش نوعی قارچ است جلوگیری می‌کند (قارچ‌های فو زاریوم و رایزوکتونیاو...).

پوکه معدنی: در سایزهای مختلف در محیط‌های هیدرو پونیک استفاده می‌شود .از این مواد برای بهبود شرایط هوادهی و زهکشی خاک می‌توان یک  لایه در زیر گلدان استفاده نمود. آب جذب نمی‌کند و فاقد ظرفیت تبادل کاتیونی است.

رس خشک شده: گل رس را به‌صورت گرانوله شده حرارت داده و سفت ومحکم است و جهت  بهبود شرایط فیزیکی خاک از آن استفاده می‌شود. ظرفیت تبادل کاتیونی دارد و مقداری از عناصر موجود در خودش را در اختیار گیاه قرار می‌دهد.

کمپوست: پوسیده شدن بیولوژیکی توده مواد آلی که منشاءزباله شهری دارد را اصطلاحا" کمپوست گویند.

ظروف کاشت:

فرمول گلدان‌های استاندارد: ارتفاع گلدان = چهار پنجم قطر دهانه گلدان

                                کف گلدان = سه چهارم قطر دهانه گلدان

نام‌گذاری گلدان‌ها بر اساس قطر دهانه گلدان:

1- گلدان استکانی: قطر دهانه گلدان 6 سانتیمتر

2- گلدان نشائی: قطر دهانه گلدان 10 سانتیمتر

3- گلدان فرنگی: قطر دهانه گلدان 15 سانتیمتر

4- گلدان خیاری : قطر دهانه گلدان 20 سانتیمتر

5- گلدان لبشتری: قطر دهانه گلدان بیشتر از 25 سانتیمتر

تقسیم‌بندی از نظر جنس:                             

گلدان‌های سفالی : به علت داشتن خلل و فرج در داخل دیواره آب موجود در بستر را به بیرون هدایت می‌کند. از معایب آن سنگینی – خطر شکستن- تجمع مواد معدنی و مواد در جداره گلدان بر اثر زهکشی (سفیدک در دیواره گلدان)را می‌توان برشمرد.

گلدان‌های پلاستیکی: سبک و انعطاف‌پذیر بوده خطر شکستن را ندارد ولی به‌علت غیر قابل نفوذ بودن دیواره اگر سوراخ ته گلدان به عللی بسته شود آب داخل گلدان تجمع پیدا کرده و باعث خفقان ریشه می‌شود.

گلدان‌های پیتی: giffypot جنس آن معمولا" از پیت – فیبر یا چوب می‌باشد. در این نوع گلدان‌هاگیاه پس از ریشه‌دهی برای آنکه صدمه‌ای به ریشه‌های جوان وارد نشود همراه گلدان در بستر کاشته می‌شود. جنس این پیت‌ها قابل تجزیه بوده وپس از قرار گرفتن در بستر تجزیه شده وریشه می‌تواند به راحتی رشد کند.

 

 

آزمون قوه نامیه بذر:

عبارت ازپتانسیل بذر برای جوانه‌زدن می‌باشد. معمولا"بوسیله سرعت جوانه‌زدن درصد جوانه‌زنی ویا قدرت دانهال تولیدی ارزیابی می‌گردد. قوه نامیه به‌وسیله روش‌های مختلفی اندازه‌گیری می‌شود:

1-آزمون درصد جوانه‌زنی

2- آزمون جنین جدا شده

3- آزمون تترازولیوم

  آزمایش 1 :

عنوان: آزمون درصد جوانه‌زنی بذرهای گل کوکب

روش کار: برای دریافت کامل متن pdf  آنرا دانلود کنید.

  آ زمون تترازولیوم :

یکی از روش‌های تعیین قوه نامیه بذر خیساندن آنها در محلول 2و3و5 تری‌فنیل تترازولیوم کلراید  می‌باشد. در سلول‌های بافت زنده این ماده بی‌رنگ تبدیل به ماده قرمز رنگی می‌شود که به‌وسیله شدت تولید این رنگ قرمز می‌توان به زنده بودن یا مرده بودن آن پی برد. محلول 1/0تا 01/0 است و بر حسب غلظت مدت زمان تیمار می‌تواند 2 تا 24 ساعت متغیر باشد. و سپس مورد آزمون قرارگیرد.

آزمایش شماره 2:

انجام آزمون تترازولیوم بر روی بذرهای گندم:

روش کار: برای دریافت کامل متن pdf  آنرا دانلود کنید.

برای مشخص نمودن اثر تترازولیوم بر روی بذرزنده آزمون را به‌روش زیر انجام می‌دهیم:

روش کار:

برای دریافت کامل متن pdf  آنرا دانلود کنید.

  روش‌های ازدیاد گیاهان زینتی :

ازدیاد از طریق قلمه :

قلمه ساقه: قلمه‌های ساقه را بر اساس قسمتی از ساقه که از آن گرفته می‌شود به گروه‌های زیر تقسیم‌بندی می‌کنند:

قلمه چوب سخت یا قلمه خشبی hard wood cutting

قلمه چوب نیمه سخت یا نیمه خشبی semi hard wood cutting

قلمه چوب نرمsoft wood cutting

قلمه علفی herba ceous cutting

قلمه چوب سخت:

نوع گیاه: گونه‌های خزان‌دار و گونه‌های سوزنی برگ همیشه سبز

 نوع قلمه: از چوب سخت رسیده شده در حال استراحت پس از ریختن برگ‌ها و پیش از به‌وجود آمدن شاخه‌های جدید (چوبی که در سال قبل رشد کرده) از  قسمت‌های ابتدایی و وسط شاخه‌ها گرفته می‌شود. مراحل تهیه وکشت قلمه: طول هر قلمه بین 20 تا80 سانتیمتر بوده و در هر قلمه حداقل دو جوانه وجود داشته باشد. معمولا"برش بالای قلمه در حدود یک سانتیمتر بالای جوانه و به‌صورت صاف و برش پا یین قلمه در زیر پایین‌ترین جوانه و به‌صورت اریب ایجاد می‌گردد. در هنگام کاشت باید دو سوم قلمه در بستر ریشه‌زایی قرار گیرد.

توجه: به‌دلیل وجود خاصیت قطبیت polarity در گیاهان سر و ته قلمه نباید اشتباه شود.

زمان: اواخر پاییز و زمستان و اوایل بهار

نوع کشت : 1- کشت پاییزه 2- کشت بهاره

مزایا: ارزان –سریع- انتقال به نقاط دور دست آسان بوده- ریشه‌زایی با ابزار کم و ناچیز امکان‌پذیر است.

گیاهانی چون: برگ نو –یاس زرد- پیچ اقاقیا- گلیسین- پیچ امین‌الدوله- ایره- پایه‌های گل سرخ و....از این طریق تکثیر می‌شوند.

 شرایط نگهداری: استفاده از پاگرما و استفاده از نور نسبتا" زیاد با شرایط مرطوب (استفاده از سیستم mist یا مه‌افشان)– پینه‌زایی زمستانه  و تیمار با تنظیم‌کننده‌های رشد و می‌باشد.

 

 

قلمه چوب نیمه‌سخت:

نوع گیاه: از چوب‌های نیمه رسیده گیاهان خزان‌دار و گونه‌های سوزنی برگ همیشه سبز

نوع قلمه: از شاخه‌های جدید و بلا فاصله پس از یک دوره رشد تهیه می‌شود.

مراحل تهیه وکشت قلمه: طول قلمه بین 10 تا 15 سانتیمتر بوده وبرگ‌ها در انتهای قلمه نگه داشته می‌شوند.  برای جلوگیری از هدر رفت آب گیاه تعداد برگ‌های موجود در قلمه را به‌حداقل رسانده و تا زمان کاشت آنها را در پارچه مرطوب یا کیسه پلاستیکی نگهداری می‌کنیم.

بهترین زمان تهیه قلمه در ساعات خنک صبح و هنگامی که شاخه‌ها شاداب هستند می‌باشد.

شرایط مناسب جهت ریشه‌زایی: استفاده از پا گرما و تیمار با تنظیم کننده‌های رشد می‌باشد.

گیاهانی چون: کاملیا – آزالیا – مرکبات – زیتون از این  طریق تکثیر می‌شوند.

 

قلمه چوب نرم :

نوع گیاه: گیاهان خزان‌دار و گونه‌های  همیشه سبز

نوع قلمه: چوب نرمی که از  از رشد جدید و نرم و آبدار بهاره بوجود آمده است.

مراحل تهیه و کشت قلمه: طول قلمه بین 7 تا 12 سانتیمتر بوده و حداقل دارای دو گره است. گل یا غنچه روی قلمه‌ها را حذف کرده و برگها را به حداقل می‌رسانیم .

شرایط مناسب جهت ریشه‌زایی: استفاده از پا گرما و تیمار با تنظیم کننده‌های رشد می‌باشد (پس از مدت 4 تا 5 هفته ریشه می‌دهند).

گیاهانی چون: یاس خوشه‌ای –یاس زرد – ماگنولیا از این  طریق تکثیر می‌شوند.

قلمه‌های علفی:

نوع گیاه: گیاهان علفی

 مراحل تهیه وکشت قلمه: قلمه برگ‌دار می‌باشد.

 شرایط مناسب جهت ریشه‌زایی: استفاده از سیستم مه‌افشان می‌باشد.

گیاهانی چون: شمعدانی – حسن یوسف – داوودی - میخک از این  طریق تکثیر می‌شوند.

 

 

قلمه برگ

- قلمه برگ دارای مریستم اولیه .

در بعضی از گیاهان مثل بریوفیلوم در کناره‌های برگ گیاهانی کوچک از شکاف‌های اطراف حاشیه برگ بیرون می‌ایند (جنین‌های برگی) با بزرگ شدن برگ‌ها رویان برگی نیز بزرگ شده و تشکیل دو پیش‌برگ که در بین آنها نوک ساقه وجود دارد را می‌دهد. اگر برگ جدا شده ودر تماس با بستر ریشه‌زایی مرطوب قرار گیرد جنین برگی در عرض چند روز ریشه‌دار شده و بعد از چند هفته گیاه جدید تشکیل می‌شود.

- قلمه برگ دارای مریستم ثانویه

در بعضی از گیاهان مثل بگونیا رکس- سه دم – بنفشه آفریقایی – سانسوریا و برگ قاشقی (پیرومیا) معمولا" گیاهان جدید ازمریستم‌های ثانویه‌ای که در ته پهنک برگ یا دمبرگ ایجاد می‌شود بوجود می‌آید.

قلمه برگ در بگونیا begonia  :

یک برک را به‌طور کامل جدا کرده و به قطعاتی تقسیم می‌کنیم به‌طوری که در هر قطعه رگبرگی وجود داشته باشد. سپس هر تکه را روی بستر قرار داده و به‌وسیله یک تکه سنگ کوچک یا یک سوزن تکه برگ را روی بستر کشت ثا بت می‌کنیم .درصورت امکان از سیستم مه افشان استفاده کرده ودر غیر اینصورت برای جلوگیری از خشک‌شدن گیاه و از دست دادن آب  پس از آبیاری گیاه یک عدد کیسه پلاستیکی را روی گلدان کشیده و روزی چند بار کیسه را برداشته و دوباره روی گلدان قرار می‌دهیم تا تبادلات گازی به خوبی انجام شود. چندین برش بر روی برگ درقسمت‌های رگبرگی ایجاد کرده و برگ را بر روی بستر کشت قرار داده و ثابت می‌کنیم. برگ گل را به‌صورت مثلثی برش زده طوری که راس مثلث در قسمت قاعده گلبرگ قرار گیرد سپس مثلث را از طرف راس آن در بستر کشت به‌صورت عمودی قرار می‌دهیم.

 

 

 

قلمه برگ در سانسوریا (نوع ساده): برگ را به قطعات 7تا10 سانتیمتر تقسیم کرده قسمت بالای برگ را صاف برش زده و قسمت پایین آن را مایل برش می‌زنیم (به‌دلیل وجود خاصیت قطبیت نباید سر و ته قلمه اشتباه شود) سپس از قسمت ته قلمه‌ها را در بستر کشت قرار می‌دهیم طوریکه دو سوم قلمه داخل بستر کشت قرار گیرد.

 

 

قلمه برگ پیرو میا: برگ‌های بالغ وسالم گل را از انتهای دمبرگ جدا کرده و به‌صورت عمودی داخل بستر کشت قرار می‌دهیم به‌طوریکه دو سوم برگ داخل بستر کشت قرار گیرد.

 

 

قلمه ریشه root cutting:

قطعات ریشه که در اواخر پاییز یا اوایل بهار پیش از آغاز ریشه‌دهی از گیاهان مادری جوان گرفته می‌شود.

گیاهانی چون: کیوی- گل ابریشم – به ژاپنی – شقایق کالیفرنیا – شقایق شرقی – انجیر – اقاقیا – یاس خوشه‌ای - نارون از این  طریق تکثیر می‌شوند.

خوابا نیدن(افکندن)  layering: در این روش ریشه‌های نا بجا برروی ساقه‌ای ایجاد می‌شود که هنوز به گیاه مادری متصل است  سپس ساقه ریشه‌دار شده راجدا می‌کنند تا گیاه جدید بر روی ریشه‌های خودش بوجود آید.

گیاهانی چون تمشک – سیاه توت رونده به‌طور طبیعی به این طریق تکثیر می‌شوند.

خوابانیدن انتهایی tip layering: این نوع روش خوابانیدن به‌طور طبیعی در تکثیر گیاهانی مانندتمشک‌های قرمز و ارغوانی و سیاه توت رونده به‌کار برده می‌شود.

خوابانیدن ساده simple layering: در این روش معمولا"از شاخه‌های یک‌ساله (قابل انعطاف) در پایین گیاه استفاده می‌شود. شاخه‌ها را به‌طرف زمین هدایت شده و با ایجاد یک خمش نوک ساقه بیرون از خاک قرار داده می‌شود.

زمان: اوایل بهار

نوع گیاهان: درختچه‌های سخت ریشه زا وفندق

عوامل موثر: زخم‌زنی ساقه و تیمار با تنظیم کننده‌های رشد.

خوابانیدن مارپیچی compund layering:در این نوع خوابانیدن شاخه‌ها در طول خود چندین بار خم شده و در زیر خاک قرار می‌گیرد.

نوع گیاهان:گیاهان زینتی که شاخه‌های نرم دارند مانند گلیسین وکلماتیس

خوابانیدن هوایی  air layering: در این روش در قسمتی از ساقه گیاه که بین دو برگ قرار گرفته دور تا دور ساقه برشی ایجاد کرده ویک تا دو سانتیمتر پایین‌تر از آن را نیز برش داده و پوست قسمت برش داده شده را از روی ساقه می‌کنیم (برگ قسمت بالا و پایین برش را جدامی‌کنیم).

 

 

به‌وسیله پنبه از محلول تنظیم کننده رشد در این قسمت می‌مالیم .سپس مقداری خزه اسفاگنوم را مرطوب کرده و در اطراف محل برش خورده قرار داده و به‌وسیله دو تکه پلاستیک مربع شکل که روبروی هم قرار می‌گیرند به‌طور کامل روی خزه‌ها را پوشانده و به‌وسیله نوار پلاستیکی بالا و پایین آن را محکم می‌کنیم.

 

 

 

 

برای دریافت کامل متن pdf  آنرا دانلود کنید.

 نوع گیاه: فیکوس -  برگ انجیری – فیکوس بنجامین

خوابانیدن کوپه‌ای: در این روش نهال‌های جوان پس از کشت در سال اول  سر برداری شده و شاخه‌های جدید به‌صورت جانبی بر روی این گیاهان تشکیل می‌شود. در سال دوم می‌توان این شاخه‌هارا سربرداری نمود. این شاخه‌ها پس از تشکیل طی دو یا سه مرحله بستر ریشه‌زایی پای آنها داده می‌شود.

خوا بانیدن شیاریtranch layering : در این روش یک شاخه به‌طور کامل در طول خود به‌صورت افقی در ته یک شیار قرار می‌گیرد (نوک شاخه باید از خاک بیرون باشد). در این شاخه می‌توان در چند محل ریشه‌زایی را انجام دهیم.

 

ازدیاد به‌وسیله ساقه‌های اختصاصی شده:

سوخ bulb : اندام زیرزمینی اختصاصی شده‌ای است که محور گوشتی و عمودی ساقه را شامل می‌شود. در انتهای این ساقه یک نقطه رشد وجود دارد که با فلس‌های ضخیم گوشتی محصور شده است.

روش کار:  برای دریافت کامل متن pdf  آنرا دانلود کنید.

برش پایگاهی به دو صورت انجام می‌گیرد:

روش ته‌برداری scoping: پس از اینکه پیاز به بلوغ رسید و برگ‌های پیاز خشک شد ریزش یافت آنها را بیرون آورده و با یک چاقوی تیز با تیغه منحنی تمام صفحه پایگاهی را برمی‌داریم.

روش ته‌شکافی scoring: با یک چاقوی تیز در صفحه پایگاهی سه برش مستقیم ایجاد کرده به‌طوریکه برش از صفحه پایگاهی گذشته و به نقطه رشد برسد.

پس از قرار دادن پیازها در شرایط دما و رطوبت ویژه در محل تقاطع فلس‌ها نقاط رشد تبدیل به سوخک (پیاز کوچک)می‌شود.

پیاز تو پرcorm: قسمت متورم شده پایین یک محور ساقه است که توسط برگ‌های خشک محصور شده است و ساختاری ساقه‌ای با گره‌ها ومیان گره‌های مجزا دارد.

 

غده tuber: ساختار ساقه‌ای تغییر شکل یافته‌ای است که به‌صورت اندام ذخیرهای عمل می‌کند در گیاهانی مثل سیب‌زمینی و کلادیوم می‌توان غده آن را به چند قسمت تقسیم کرده و آن را کاشت.

ریشه‌های گوشتی‌: این ریشه‌ها حالت گوشتی به خود گرفته و هیچ گره و میان گرهی بر روی آن وجود نداردو می‌توان آن را از طریق جداسازی ریشه‌های گوشتی و یا تقسیم آنها تکثیر کرد.

بهترین محل نگهداری ریشه‌های گوشتی در درون چاله یا گودال است سپس آنها را تقسیم کرده و کشت می‌کنند.

ساقه‌های زیر زمینی یا ریزوم : ساقه اختصاصی شده‌ای است که در آن محور اصلی گیاه به‌صورت افقی در سطح و یا کمی زیر سطح زمین رشد می‌کند.

گیاهانی چون: نیشکر – موز – زنبق‌های ریزوم‌دار – مریم دارای ریزوم می‌باشند.

برای دریافت کامل متن pdf  آنرا دانلود کنید.

 

))  پیوند ((

زمان پیوند: اواخر زمستان یا اوایل بهار – اواخر تابستان و اوایل پاییز (زمانی که درخت به راحتی پوست بدهد).

پیوندک را در زمان استراحت گیاه گرفته و در دمای صفر درجه انبار می‌کنیم تا زمان پیوند فرا برسد.

چاقوی مخصوص پیوند

برای دریافت کامل متن pdf  آنرا دانلود کنید.

 

انواع پیوند :

پایه رویشی: پایه‌ای است که به یکی از روش‌های غیرجنسی ایجاد شده است.

پایه بذری: پایه‌ای است که از جنین nucellar به‌وجود آمده است.

پیوند شاخه: grafting

پیوند زبانه‌ای یا انگلیسی: این پیوند زمانی انجام می‌شود که پایه وپیوندک دارای قطر مساوی و حدودا"5/0 تا 5/1 سانتیمتر باشند.

روش کار: در این نوع پیوند پایه را در ده سانتیمتری بالای خاک قطع می‌کنند سپس در پایین این برش یک برش دیگر به شکل گاوه و برش مشابهی نیز در پیوندک ایجاد می‌کنند و پایه وپیوندک پس از قرار گرفتن بر روی هم محکم به‌وسیله نوار پیوند یا چسب پیوند پوشا نیده می‌شوند.

برای دریافت کامل متن pdf  آنرا دانلود کنید.

 

در گیاهانی مثل انگور این پیوند به‌صورت ساده زده می‌شود ( پیوند نیمانیم ).

 

برای دریافت کامل متن pdf  آنرا دانلود کنید.

 

 

 

برای دریافت کامل متن pdf  آنرا دانلود کنید.

 

 

در یاس خوشه‌ای پایه را به شکل گاوه‌ای در آورده که پیوندک بر روی آن سوار می‌شود.

 

برای دریافت کامل متن pdf  آنرا دانلود کنید.

 

 

برای دریافت کامل متن pdf  آنرا دانلود کنید.

 

 پیوند تعمیری: این پیوند درزمانی انجام می‌گیرد که قسمتی از پوست درخت در اثر حمله جوندگان یا برخورد ادوات کشاورزی یا بعضی از آفات به پوست یا ریشه درخت صدمه وارد شده باشد که به‌دلیل تخریب آوندهای آبکش دیگر قادر به تامین مواد مورد نیاز خود نمی‌باشد. لذا برای تقویت سیستم ساقه از پیوند تعمیری استفاده می‌شود.

پیوند پلی: زمان پیوند اول بهار است به‌وسیله پیوندکی که در زمستان در زمان خواب گیاه تهیه شده است و در پیت خزه نگهداری شده است . پیوندک از شاخه‌های خود درخت است که 1 تا 2 سانتیمتر قطر دارند که دو سر آن به‌صورت شی‌بدار برش می‌خورد تا دو سر پیوندک گاوهای شکل شود. قسمت‌های آسیب‌دیده پوست درخت را برداشته تا به بافت زنده فعال برسند. برش‌هایی به فاصله 5 تا 7 سانتیمتر در بالا و پایین قسمت آسیب دیده زده می‌شود به‌طوریکه گاوه در آن جفت شود و قسمت گاوهای شکل  دو سر پیوندک زیر پوست درخت قرار گیرد  سپس روی آن را به‌طور کامل با نوار پیوند و چسب پیوند می‌پوشانیم.

 

برای دریافت کامل متن pdf  آنرا دانلود کنید.

 

پیوند اتصالی: این پیوند برای تعمیر و تقویت ریشه‌های آسیب دیده استفاده می‌شود.

در پیوند اتصالی پایه و پیوندک بر روی  ریشه‌های خود قرار دارند. بدین تر تیب که دانهال‌ها (پاجوش‌های درخت یا قلمه‌های ریشه‌دار شده یا کاشت بذر اطراف درخت) که دایره‌وار گرداگرد درخت کاشته می‌شوند استفاده می‌شوند. گیاهان جوان اطراف درخت به اندازه‌ای که قرار است پیوند زده شوند کوتاه می‌گردند. یک برش شیب‌دار به اندازه یک سانتیمتر در بالای آنها در سمتی که درخت آسیب دیده است ایجاد می‌گردد. برش‌هایی به اندازه پیوندک روی پایه زده می‌شود و پیوندک در زیر پوست پایه قرار می‌گیرد.

 

 

پیوند جوانه:

 

1پیوند شکمی یا سپری T b u d d I n g

برای  برش جوانه در پیوندک یک تا نیم سانتیمتر زیر جوانه چاقو را به‌صورت شیب‌دار فروکرده تا  1تا  3سانتیمتراز جوانه بگذرد بعدازانتهای برش، برش دیگری عمود بر ساقه داده وپیوندک را جدا می‌کنیم. درپیوندک می‌توان برش را همراه قطعه‌ای ازچوب یا بدون آن تهیه کرد.

پایه: درفاصله دو گره برش به شکل Tایجادمی‌کنیم و با نوک چاقو پوست را از روی چوب جدا می‌کنیم بایدتناسب بین پایه وپیوندک باشد . بعدباقطبیت صحیح از قسمت پایین پیوندک رابه زیرپوست قرار میدهیم. تاقسمت بالای پیوندک بابرش افقی پایه هم سطح شود بعداز پایین جوانه  نوار پیوندرا بسته تا به جوانه برسیم روی جوانه نباید بسته شود.  قسمت جوانه را خالی گذاشته و دوباره قسمت بالای جوانه رامی‌بندیم. درپایان قسمت بالای شاخه را شکسته ولی جدانمی‌کنیم بعدازمدتی که از گرفتن پیوند مطمئن شدیم برای اینکه پیوندک تحریک به رشدشود شاخه را ازبالای پیوندگاه قطع می‌کنیم.

 

برای دریافت کامل متن pdf  آنرا دانلود کنید.

 

 

برای دریافت کامل متن pdf  آنرا دانلود کنید.

 

برای دریافت کامل متن pdf  آنرا دانلود کنید.

 

 

 

پیوند سپری واژگون: دربرخی ازدرختان (ماننددرخت پسته) ممکن است پس ازایجاد شکا ف، شیره گیاهی ازگیاه خارج شود و روی جوانه پیوندک را بپوشاند و از جوش‌خوردن پیوند جلوگیری کند. راه رفع این مشکل استفاده از کوپیوند سپری واژگون می‌باشد که شکاف افقی را در پایین شکاف عمودی (یعنی به شکل Tواژگون) می‌زنند تا شیره گیاهی، درصورت خروج، به پیوندک آسیبی نرساند. دراین حالت پیوندک از پایین وارد شکاف می‌شود.

 

دربعضی مناطق درصورتی‌که پایه جوان باشد و به‌توان آن را به اندازه کافی خم کرد فقط از یک شکاف عمودی استفاده می‌شود. زیرا با خم‌کردن شاخه به‌طرف شکاف، پوست پایه از چوب جداشده و شکاف از هم باز شده و می‌توان پیوندک را در آن قرارداد و سپس شاخه را رها کرده تابه‌حالت خود برگردد.

 پیوندقاشی: این نوع پیوند درزمانی که درخت پوست نمی‌دهدکاربرددارد. ازشاخه‌ای که قطر آن 1 تا 5/2 سانتیمتراست استفاده می‌شود، برشی بازاویه 45 درجه در زیر جوانه داده، سپس از5/2 سانتیمتر بالای جوانه یک برش شیب‌دار به سوی پایین در داخل ساقه زده می‌شود تا به برش اول برسد. درپایه نیز برش‌هایی مشابه پیوندک ایجادکرده، پس از برداشتن قسمت زاید آن، پایه و پیوندک را با هم جفت می‌کنند و می‌کوشندتا لایه‌های زاینده به‌طورکامل برابر با یکدیگر قرارگیرند. درپیوندگاه جوانه را باید با نوارهای لاستیکی ویژه کوپیوند یامواد مشابه، محکم نگه‌داشت. پوشاندن پیوندگاه باچسب پیوند ضروری است ولی بایدتوجه داشت که روی جوانه چسب زده نشود.

 

برای دریافت کامل متن pdf  آنرا دانلود کنید.

 

پیوندوصله‌ای: این روش در درختانی که پوست آنها ضخیم است در زمانی که درخت پوست بدهد وگیاه رشد سریع داشته باشد انجام می‌شود. در این کار یک قسمت از پوست پایه که در بین دو گره قرار دارد را به‌صورت مربع به‌وسیله ابزار دو تیغه‌ای مخصوص جدا کرده و به‌جای آن قسمتی به‌همان اندازه از پیوندکی که دارای یک جوانه است جایگزین می‌کنیم و با چسب پیوند می‌بندیم‌.

برای دریافت کامل متن pdf  آنرا دانلود کنید.

 

 

پیوند لوله‌ای: برای تهیه پیوندک پوست درخت را به‌صورت لوله‌ای به‌طول3 تا 4 سانتیمتر که دارای یک جوانه باشد را جدا کرده و انتهای پایه را می‌بریم و پوست آن را تا جایی که پیوندک باید قرار گیرد برمی‌دارند و پیوندک را به‌جای آن قرار می‌دهند و با چسب پیوند می‌بندند.

 

برای دریافت کامل متن pdf  آنرا دانلود کنید.

 

 

 پیوند برشی یا ترصیعی: 2 تا 3 برش بر روی پایه زده طوری که سمت برش‌ها به‌طرف مرکز چوب باشدو پیوندک باید 2 تا 3 جوانه داشته باشد و پایین آن را به‌صورت گاوه‌ای شکل برش می‌زنیم سپس پایه و پیوندک را در هم قرار داده و با چسب پیوند محکم می‌کنیم.

 

برای دریافت کامل متن pdf  آنرا دانلود کنید.

 

 

پیوند پوست: در فصلی که گیاه پوست می‌دهد پوست را با یک برش عمودی از چوب جدا می‌کنند. پیوندک را طوری تهیه کرده که در یک سوی آن یک برش کوتاه وجود داشته باشد سوی دیگر پیوندک شانه نام دارد. پیوندک را در زیر پوست قرار داده و میخ می‌زنند سپس پیوندگاه را با چسب می‌پوشانند.

برای دریافت کامل متن pdf  آنرا دانلود کنید.

 

 پیوند اسکنه: یک شکاف عمودی در پایه ایجاد کرده به‌طوریکه از مرکز چوب بگذرد. دو عدد پیوندک تهیه کرده و طوری در دو سر شکاف قرار می‌دهند که لایه‌های زاینده روی هم قرار گیرند. پیوندگاه و نوک پیوندک را با چسب پیوند می‌پوشانند.

 

برای دریافت کامل متن pdf  آنرا دانلود کنید.

 

 

پیوند جانبی: یک برش شیب‌دار در پایه با زاویه 20 تا 30 درجه ایجاد کرده و قسمت پایین پیوندک را گاوه‌ای شکل برش می‌دهیم. سپس پیوندک را در برش پایه جفت می‌کنیم و پیوندگاه را با چسب پیوند می‌پوشانیم.

 

برای دریافت کامل متن pdf  آنرا دانلود کنید.

 

 موضوع: خراش‌دهی بذر

خراش‌دهی مکانیکی

خراش‌دهی بیولوژیکی

خراش‌دهی شیمیایی

خراش‌دهی با آب گرم 60 تا 70 درجه

خراش‌دهی شیمیایی بر روی بذر اقاقیا:

بذرهای اقاقیا دارای رکود فیزیکی هستند در این نوع رکود جنین در داخل پوششی غیر قابل نفوذ محبوس شده است. برای از بین بردن این رکود می‌توان خراش‌دهی را بر روی بذر انجام داد.

یک حجم بذر را داخل دو حجم اسیدسولفوریک درون ظرف شیشه‌ای ریخته و محلول را مدام هم می‌زنیم. تا پوسته اطراف بذر حالت کاغذی به‌خود بگیرد . بعد از 45 دقیقه بذر‌ها را از اسید خارج کرده و با آب شستشو می‌دهیم. برای اطمینان از بین رفتن اسید از روی بذرها بار آخر بذرها را با آب و کمی جوش‌شیرین شستشو می‌دهیم. بعد از شستشو بذرها آماده کشت می‌باشند.

خراش‌دهی شیمیایی و استراتیفیکاسیون در بذر ارغوان:

بذر ارغوان علاوه بر رکود فیزیکی  دارای رکود جنین نیز می‌باشد. برای از بین بردن این رکود نیاز به یک دوره سرمادهی مرطوب یا چینه‌سرمایی می‌باشد. همانند بذر اقاقیا و به‌مدت 30 دقیقه خراش‌دهی شیمیایی را بر روی بذر ارغوان انجام می‌دهیم و پس از شستشو داخل یک کیسه پلاستیکی یک لایه ماسه ریخته و روی آن یک لایه بذر می‌ریزیم. به‌همین ترتیب لایه لایه ماسه و بذر را روی هم می‌ریزیم  سپس در کیسه را بسته و در دمای 0 تا 7 درجه سانتی‌گراد برای مدت 2 ماه قرار می‌دهیم (در این مدت بذرها باید دارای تهویه مناسب رطوبت و سرمای مناسب باشند) نتیجه: پس از این مدت بذرها جوانه‌زده وآماده کاشت می‌باشند.

 

برای دریافت کامل متن pdf  آنرا دانلود کنید.