آهن

در خاك هاي تهويه شده كه در دامنه ي pH فيزيولوژيك جا دارند، غلظت هاي يوني آهن سه ظرفيتي و آهن دوظرفيتي بسيار اندك است . بنابراين، كلات هاي آهن سه ظرفيتي و گاهي دو ظرفيتي، اشكال غالب آهن محلول در خاك هستند . آهن قابل جذب ريشه ي گياه كات يون دوظرفيتي است . بنابر اين آهن سه ظرفيتي پيش از جابه جايي به درون سيتوپلاسم، مي بايستي در سطح ريشه احياء شود. آهن يكي از اجزاء تشكيل دهنده پروتئين هاي ه م شامل سيتوكروم ها و پروتئين هاي داراي آهن -گوگرد شامل فرودكسين مي باشد. سيتوكروم در فرآيند هاي انتقال الكترون در درون كلروپلاست و ميتوكندري نقش حياتي دارد، و فرودكسين در شماري از فرآيند هاي سوخت و سازي پايه، به عنوان جابه جا كننده الكترون عمل مي كند . از اين فرآيند ها مي توان به احياء در فتوسنتز، در نيترات رداكتاز، سولفات رداكتاز و احياء اش اره كرد . حضور عنصر آهن براي ساخت كلروفيل ضروري است . از اينرو در شرايط كمبود آهن، به علت عدم ساخت كلروفيل كافي، برگ هاي جوان زرد و حتي گاهي سفيد مي شوند. آهن در گياهان، يك عنصر غير متحرك به شمار مي رود بنابراين نشانه هاي كمبود آن در برگ هاي جوان ديده مي شو د. كمبود آهن در درختان ميوه به ويژه در خاك هايي كه واكنش pH)) متمايل به قليايي دارند، بسيار شايع است . علامت كمبود به صورت زايل شدن رنگ سبز در فواصل بين رگبرگ ها ديده مي شود و اين درحالي است كه رگبرگ ها سبز پررنگ هستند . وقتيكه برگ هاي جوان باز مي شوند ممك ن است به طور كامل تهي از رنگ سبز باشد ولي رگبرگ ها بعدا سبز مي شوند هر چند كه مسموميت با آهن در باغ نادر است ولي علامت مسموميت آن شبيه به كمبود منگنز است.

منگنز

منگنز عمدتا به صورت يون دوظرفيتي  جذب مي شود و نيز به صورت كاتيون دو ظرفي تي آزاد در آوند چوبي از ريشه ها به بخش هاي هوايي ج ابه جا مي شود. منگنز براي انجام واكنش هيل، يعني دستگاه تجزيه ي آب و توليد اكسيژن در فتوسنتز الزامي است . در مركز فتوسيستم 2 دست كم به چهار اتم منگنز نياز است . تعدادي آنزيم سوپراكسيدديسموتاز حاوي منگن ز در گياهان شناسايي شده اند. آنزيم هاي  سوپراكسيدديسموتاز در همه ي موجودات هوازي وجود دارند و در زنده ماندن اين موجودات در حضور اكسيژن نقش ضروري بازي  مي كنند. اين آنزيم ها، بافت را در برابر اثرات ويرانگر راديكال آزاد اكسيژن كه در واكنش هاي گوناگون آنزيمي در اثر جابجايي يك الكترون به مولكول اكسيژن به وجود مي آيد، محافظت مي كنند. كمبود: نشانه كمبود به صورت زردي در بين رگبرگ هاي اصلي كه از حاشيه برگ شروع شده و به طرف رگبرگ اصلي پيش مي رود، ديده مي شود. اين علامت اغلب با كمبود آهن يا منيزيم اشت باه مي شود . اما برخلاف آنها، زردي ناشي از كمبود منگنز در پهنك برگ به حدي پيشرفت نمي كند كه فواصل بين رگبرگ ها را پر كند بلكه به حاشيه برگ محدود مي ماند . تفاوت ديگر كمبود منگنز، عبارت است از ظهور زردي در جوانترين برگ ها بدون اينكه رگبرگ ها سبز بمانند. سميت منگنز به صورت علايمي شبيه به سرخك در درختان سيب به ويژه در ارقام قرمز لبناني و جوناتان بروز مي كند، كه با سطوح پايين كلسيم همراه است.

بر

بر در محلول هاي آبي به طور عمده، به صورت اسيدبوريك وجود دارد . اين اسيدي بسيار ضعيف است كه به جاي پروتون هيدروكسيل می گیرد در واكنش فيزيولوژيك (كمتر از ٨) به طور عمده، اسيدبوريك به همان شكل تجزيه نشده جذب ريشه مي شود . جابه جايي بر به وسيله ي گياهان، در مقايسه با ديگر مواد غذايي كاني، تقريبا محدود است . با وجود اين سرعت حركت آن در گياهان مختلف بسيار متفاوت است . به عنوان مثال حركت آن در آوندهاي بادام بسيار كند ولي در سيب نسبتا متحرك است . ثابت شده است كه در درختان حاوي قندالكل سوربيتول عنصر بر متحرك است. شواهدي مبني بر اينكه بر جزو ساختمان آنزيم باشد در دست نيست، شواهد اندك موجود نشان مي دهد كه فعاليت برخي آنزيم ها به وسيله بر افزايش يا كاهش مي يابد . اثرات بر به طور عمده در بيرون از سلول هستند و با تشكيل چوب و تمايز آوند چوبي ارتباط دارند . بر براي نمو مريستم انتهايي لازم است و كمبود آن ممكن است سبب رشد غير عادي در انتهاي شاخه و سيخك ها شود .كمبود بر، سنتز هورمون سيتوكينين را كاهش مي دهد. در بيشتر درختان ميوه ، كمبود ب ر، اثر خود را قبل از برگ ها در ميوه ها نشان مي دهد . علايم كمبود در سيب و گلابي شبيه به هم هستند؛ ميوه هاي بدشكل، گره دار و فرورفته، كه با بافت چوب پنبه اي همراه مي باشند از علايم كمبود ب ر در اين ميوه ها است . اين علامت اغلب با لكه تلخ و يا كمبود كلسيم اشتباه مي شود . از نظر ظاهري بين كمبود ب ر و كلسيم نمي توان تمايز قايل شد ولي تحت كمبود بر، لكه هاي فرورفته از پوست تا مغز ميوه ادامه دارد در حاليكه در لكه تلخ سيب، لكه هاي فرورفته اغلب در سر ميوه بوده و سطحي هستند . در برخي موارد كمبود، تمام سطح ميوه پر از ترك هايي مي شود كه به وسيله بافت كالوس پوشيده شده و به ميوه ظاهري زنگارزده مي دهد. علايم كمبود در آلوها به صورت فرورفتگي هاي ق هوه اي در گوشت ميوه ظاهر مي شود . اندازه نقاط فرورفته، از لكه هاي كوچك تا تمام سطح ميوه متغير است . اين نوع ميوه ها معمولا زودتر از سايرين رنگ مي گيرند و مي ريزند . ممكن است قطره هاي صمغ نيز در گوشت ميوه ها ديده شود . در هلو، گوشت مجاور حفره، قهوه اي و چوب پ نبه اي و بعضي مواقع در محل شكاف ميوه ترك مي خورد . مشخص ترين علامت كمبود بر در اعضاي رويشي، مرگ نقاط رويشي نوك شاخساره ها و جارويي شدن آنها است. علايم مسموميت بر در سيب شامل مرگ شاخه هاي يكساله، گره هاي بزرگ در شاخه هاي يك و دو ساله، رسيدگي زودهنگام ميوه، خرابي دروني ميوه و ريزش آنها مي باشد . علايم برگي، ابتدا در برگ هاي مسن با زردي در طول رگبرگ اصلي و ساير رگبرگ هاي جانبي بزرگ ديده مي شود . در هلو، علايم رويشي شامل بافت مردگي در سطح برگ (لكه هاي نكروز)  ، پيچيدگي حاشيه و نوك برگ، كاهش تشكيل جوانه گل و ميوه بستن و شكافتن هسته مي باشند.

مس

يون مس دو ظرفيتي، به طور محكم به اسيدهاي هوميك و فولويك  موجود در خاك ها چسبيده و تركيبات پيچيده ي مس - ماده آلي را تشكيل مي دهد . گزارش هاي گوناگوني در باره ي اين وجود دارد كه آيا مس به صورت يون و يا به صورت كلات مس جذب مي شود . مس در تركيب برخي از پروتئين ها و آنزيم ها شركت دارد . سيتوكروم اكسيداز، يك پروتئين داراي آميزه اي از مس و آهن است و واكنش اكسيداسيون نهايي را در ميتوكندري كاتاليز مي كند. بيش از ٥٠ درصد از مسي كه در كلروپلاست ها وجود دارد، به پلاس توسيانين چسبيده است . اين ماده از اجزاي زنجيره انتقال الكترون فتوسيستم 1 است . براي ساخت پلاستوكينون و ساير كينون ها نيز مس مورد نياز است . در گياهاني كه كمبود مس دارند، ميزان فتوسنتز كاهش مي يابد . ايزوآنزيم سوپراكسيدديسموتاز حاوي مس و روي بوده و وجود آن براي از ميان بردن اثر سمي راديكال هاي سوپراكسيد لازم است . از ساير پروتئين هاي مس دار مي توان از سيتوكروم اكسيداز، آسكوربيت اكسيداز، فنولاز، لاكاز و اكسيداز هاي آمين نام برد. اختلال در چوبي شدن  ديواره هاي سلول، در گياهان عالي آشكارترين اثر كمبود مس است. در صورت كمبود مس ديواره هاي چوبي كيسه ي گرده به خوبي شكل نگرفته و گرد ه هاي رسيده نمي توانند بخوبي آزاد شوند . زيرا آزاد شدن گرده، متكي به پاره شدن ديواره ي بساك در اثر خشكيدگي و جمع شدگي بافت چوبي آن مي باشد . علاوه بر اين كمبود مس بر تشكيل دانه، بذر و ميوه اثر بارزي دارد. علامت كمبود مس به صورت برگ هاي بازمانده از رشد يا بدشكل، باريك، و كمي بلند با حاشيه موج دار قابل مشاهده است . اغلب كمبود مس و روي به ويژه در خاك هايي با واكنش بالا، با هم رخ مي دهند.

روي

روي به طور عمده، به صورت كاتيون دوظرفيتي جذب مي شود . غلظت هاي زياد ديگر كاتيون هاي دوظرفيتي، مانند كلسيم، تا اندازه اي از جذب روي جلوگيري مي كنند . جابه جايي آن در مسافت دور به طور عمده، در درون آوند چوبي انجام مي گيرد روي يا به عنوان بخش فلزي آنزيم ها و يا به عنوان فعال كننده ي شماري از آنزيم ها از نظر نوع كار، ساختمان و يا تنظيم نقش آنها عمل مي كند . علامت كمبود روي، به صورت برگ هاي روزت و يا برگ هاي كوچك توصيف شده است . برگ هاي جديد در حال نمو از حد طبيعي كوچكترند . در اوايل بهار، تأخير در آغاز رشد، جلب توجه مي كند كه ممكن است با خسارت يخ زدگي سرشاخه ها اشتباه گردد، در صورتي كه در خسارت يخ زدگي، كامبيوم (حلقه ي زاينده) قهوه اي مي شود.

كمبود روي در درختان سيب، كاهش گل آوري را در پي دارد و ممكن است مانع از باز شدن گل ها در زمان شكفتن جوانه ها

شود.  روي در چرخه ي متابوليسم نيتروژن دخالت مي كند و كمبود آن سبب كاهش پروتئين ها و بطور مشخص، اسيد ريبونوكلئيك مي شود . روي در سنتز اكسين دخالت دارد و رشد رويشي روزت كه نتيجه فواصل كوتاه بين گره ها و عدم وجود غالبت انتهايي مي باشد، به دليل عدم توليد اكسين كافي مي باشد.

موليبدن

موليبدن به صورت آنيون موليبدات جذب ريشه گياه مي گردد . نياز غذايي به موليبدن كمتر از ديگر مواد غذايي كاني است . اعمال موليبدن، به عنوان ماده ي غذايي گياه، به تغييرات ظرفيت آن، به عنوان جزء فلزي آنزيم ها مربوط است . در گياهان

تنها چند آنزيم وجود دارد كه موليبدن فعال كننده ي آنها است، از جمله نيتروژناز ((تثبيت كننده نيتروژن هوا) و نيترات ريدكتاز، كه نيترات را به نيتريت تبديل مي كند . بنابر اين نياز گياهان عالي به موليبدن، به نوع نيتروژني بستگي دارد كه مصرف مي شود . به نظر مي رسد كه موليبدن در جابه جايي راه دور، نسبتا متحرك است.

كلروز و نكروز بين رگبرگي در برگهاي مسن ، علايم كمبود موليبدن است . در عين حال، در شمار زيادي از گونه هاي گياهان،

آشكارترين نشانه هاي كمبود شديد موليبدن به صورت ناهنجاري هايي در تشكيل پهنك برگ به نام دم شلاق  بروز مي كند، كه در اثر لكه مردگي موضعي در بافت و ناكافي بودن تمايز رشته هاي آوند در مراحل آغازين رشد برگ، به وجود مي آيد.

كلر

كلر به صورت آنيون به آساني جذب گياهان مي شود . مقدار جذب كلر در مقايسه با ساير ريزمغذي ها زياد بوده و در داخل گياه بسيار متحرك است . نقش كلر د ر گياهان، مشاركت در فعاليت سوخت و ساز، جبران بار الكتريكي و تنظيم اسمز، مشاركت

در واكنش تجزيه آب در فرآيند فتوسنتز و توليد اكسيژن مي باشد. پژمردگي نوك برگ ها سپس كلروز و نكروز از علايم كمبود كلر است . همچنين در شرايط كمبود كلر، از رشد طولي ريشه به شدت جلوگ يري مي شود، ولي تشكيل ريشه هاي جانبي كوتاه افزايش مي يابد و به ريش ه ها ظاهري انبوه و پرپشت مي دهد . بنابراين، ممكن است پژمردگي برگ ها به علت جلوگيري از جذب آب و عدم تنظيم تعرق آب از روزنه هاي برگ باشد.

روشهای کوددهی درختان میوه