Slip

شاخساره‌های برگ‌دارى هستند كه در زیر میوه قرار داشته و متصل به دم میوه هستند كه عمدتاً هم در نزدیكی ته میوه دیده می‌شوند. زمانیكه نصف میوه رشد كرد ظاهر می‌شوند. اندازه و تعداد slip ها بسته به سلامت گیاه فرق می‌كند. آنها را 3-2 ماه بعد از برداشت میوه جمع‌آوری می‌كنند. البته متداول‌ترین اندام ازدیاد آناناس هستند و عمدتاً 20-18 ماه پس از كاشت میوه می‌دهند. البته برخی منابع این عدد را 16-14 ماه بیان می‌كنند.

Ground sucker  یا پاجوش زمینی

اندام تكثیری كه از جوانه‌های جانبی روی ساقه از محل طوقه تولید می‌شود و معمولاً 14-12 ماه پس از كاشت تولید میوه می‌كند. این پاجوش‌ها دارای برگ‌های طویلی بوده و از انتهای تحتانی این پاجوش‌ها ریشه‌ها خارج شده و در زمین نفوذ می‌كند. اما چون این پاجوش‌ها ضعیف هستند كمتر در ازدیاد مورد استفاده قرار می‌گیرند.

Side shoot or sucker

به شاخساره‌هایي كه از جوانه‌های محوری روی ساقه ويا از قسمت بالایی ساقه و بالای سطح خاك ایجاد می‌شود، اطلاق مى‌گردد. در عرض 17-15 ماه پس از كاشت میوه می‌دهد. آنها را بعد از برداشت میوه از ساقه جدا می‌کنند و موقع جمع‌آوری بزرگتر از تاج و slip هستند. مهمترین مشكل پاجوش‌ها این است كه میوه‌ها یكنواخت نمی‌رسند یعنی میوه‌ها در دوره‌های مختلف رسیده و هزینه‌های برداشت زیاد خواهد بود.

Crown یا تاج

ساقه كوتاه و برگ‌های رشد كرده از بالای میوه هستند. 24 ماه بعد از كاشت، میوه می‌دهند و در بعضی از منابع این زمان را 22 ماه ذكر كرده‌اند. ریشه‌دهی آن نسبت به تنه جوش یا slip خوب است. چون ذخایر خوبی دارد. در زمان برداشت میوه، آن را از میوه جدا كرده، خشك می‌كنند، در قارچ كش غوطه ور می‌كنند، بعد آنها را هرس می‌كنند، وزن كرده و درجه‌بندی می‌كنند. آنها براساس وزن درجه‌بندی می‌شوند تا تنوع به حداقل برسد.  میوه‌های تازه با تاج فروخته می‌شوند ولی آناناس‌هايی كه فرآوری مي‌شوند تاج‌هايشان برای ازدیاد بكار می‌رود. بین 4 مورد ذكر شده تاج، Slip و پاجوش بيشتر برای ازدیاد استفاده می‌شود و بین این سه، تاج‌ها به دليل  سیستم ریشه‌ای خوب و ذخایر غذايى ‌مناسب، در برخی از كشورها ترجیح داده می‌شوند. چون ریشه‌های آنها بهتر از slipاست. ولی در اكثر منابع می‌نویسند كه slipها را برای آناناس‌كاری‌های تجاری و در سطوح كم بیشتر از crown استفاده می‌كنند.

Slipها زمانیكه 50% میوه نمو كرد ظاهر می‌شوند. خصوصیت slip این است كه مدت انبار و ذخیره آن طولانی است و در كشت بافت نیز بهترین ریزنمونه‌های ازدیادی را تولید می‌كند. اما Suckerها موقع جمع‌آوری بزرگتر از slipها و تاج هستند. عیب آن این است كه رسیدن میوه یكنواخت نیست و از نظر زمان برداشت تاج‌ها دیررس‌تر از slipها است. به خاطر تفاوت‌هايي (مخصوصاً از نظر زمان میوه‌دهی) كه در بین این اندام‌های ازدیادی رویشی وجود دارد هیچگاه در یك مزرعه سه نوع ماده ازدیادی استفاده نمی‌شود. بهترین و متداول‌ترین روش استفاده از slip و تاج است. در اكثر موارد از slip استفاده می‌كنند ولی در برخی كشورها تاج را ترجیح می‌دهند. در موقع ازدیاد بعد از جداكردن اندام‌های ازدیادی آنها را بایستی درمعرض هوا قرار دهيم. مدت این كار یك یا چند هفته بعد از بریدن آنها از گیاه مادری است. این امر باعث ايجاد یك لایه كالوس در سطح بریده شده مى‌شود و پوسیدگی ناشی از حمله میكروارگانیسم‌ها را بعد از كاشت كاهش می‌دهد. كاشت آناناس در شروع یا طول فصل بارندگی انجام می‌گیرد و درجاهایی كه بارش مداوم وجود دارد در هر موقع از سال می‌توانیم آن را بكاریم.

سیكل زندگی آناناس

4-3 سال طول می‌كشد و معمولاً بعد از اینكه اولین میوه‌های حاصل از ازدیاد برداشت شد بعد از این مرحله از پایه گیاه اصلی 3-0 شاخساره بوجود می‌آید. معمولاً طول زمان از كشت تا تولید 24-15 ماه است. این شاخساره‌هایی كه در پایه گیاه بعد از محصول اصلی تولید می‌شوند رشد كرده و گیاهان جدیدی را تولید می‌كنند كه محصول حاصل از این suckerها در حدود 1 سال بعد تولید می‌شود  كه به آن "First ratoon crop" می‌گویند. با تولید اولین ratoon crop گیاه یك سیكل جدید را از اندام ازدیادی نظیر slip یا تاج تا تولید محصول اقتصادی طی می‌كند. اگر گیاه قوی باشد دومین محصول حاصل از پاجوش‌ها نیز بر روی گیاه تولید می‌شود و یك سیكل تقریباً 4 ساله را تكمیل می‌كند. برای تولید سومین محصول گیاه باید قدرت و بنیه‌ای قوی داشته باشد ولی در بیشتر موارد به خاطر نبود قدرت و بنیه كافی در گیاه محصول سوم وجود ندارد یا خیلی ضعیف و كوچك است. لذا بسته به شرایط حاصلخیزی خاك و وجود یا عدم وجود نماتد در خاك این محصول را نگه داشته یا حذف می‌كنند. اندازه میوه در محصول اول بزرگتر از محصول دوم و آن هم بزرگتر از محصول سوم است. میوه‌های حاصل از ratoonها كوچكتر ، شیرین‌تر، اسیدیته (اسيد سيتريك) كمتری، عطر و طعم آنها نیز بیشتر است و برای فرآوری، كمپوت‌سازی، مرباسازی و مواردی از این قبیل استفاده می‌شود. بعد از 4 سال از كاشت آناناس به خاطر سطحی شدن ریشه‌ها و ضعیف شدن گیاه مزرعه آناناس را تجدید می‌كنند.

Forcing آناناس

برای تنظیم زمان برداشت و رسیدگی میوه‌ها از این روش استفاده می‌كنند. برای این منظور از هورمون اتیلن و از انواع تجاری آن با نام اتفن و یا تركیبات آزاد كننده اتیلن مانند NAA استفاده می‌كنند. برای افزایش كارایی عمل پیش‌رس كردن بهتر است در زمان گلدهی معمول گیاهان از هورمون‌ها استفاده بشود و نیز باید میزان كاربرد ازت و قدرت رشد گیاه كمتر باشد و نیز اگر شب‌ها خنك باشد بویژه دمای زیر 24 درجه سانتی‌گراد كارایی پیش‌رس كردن بالا خواهد بود.

آبیاری آناناس

در عین اینكه مقاوم به خشكی است ولی برای تولید محصول خوب به آبیاری متوسطی نیاز دارد. آبيارى بویژه در طول دوره رویشی ضروری است. كمبود آب دراین مرحله باعث توقف رشد گیاه و كاهش گلدهی می‌شود. در طول دوره گلدهی مزرعه آناناس بايد آبیاری بشود .

كوددهی

3 عنصر N,k,Fe مهم هستند. آناناس به فسفر و كلسیم كمتری نیاز دارد  و نیاز به این دو عنصر 4-2 ماه قبل از آغازش گلدهی است. یعنی در 5 ماه اول بعد از كاشت نیاز ی به فسفر و كلسیم ندارد.

ازت در رشد و تكامل گیاه نقش بسیار مهمی دارد بالاترین میزان نیاز به ازت 2 ماه قبل از ظهور گل است و بعد از تشكیل گل نیاز به ازت كمتر خواهد شد و زیادی آن باعث رشد پاجوش‌ها شده و كیفیت و اندازه میوه كم می‌شود. پتاسم در كیفیت میوه تأثیر دارد. باعث افزایش سطح و تعداد برگ‌ها می‌شود و به دنبال آن فتوسنتز افزايش، تولید و عملكرد بالا خواهد رفت. پتاسیم طعم، كیفیت و راندمان تولید و نیز رنگ میوه را تحت تأثیر قرار می‌دهد و باید به طور مداوم از آن استفاده نمایند. پتاسیم در خاك‌های شنی به مقدار 300 كیلوگرم در هكتار و در خاكهای رسی به میزان 200 كیلوگرم در هكتار استفاده می‌شود.

بهترین روش كاربرد پتاسیم پخش آن در زمین قبل از كاشت خواهد بود. ولی در طول دوره رشد نیز می‌توان از این كود استفاده كرد. آناناس به كمبود آهن بسیار حساس است. لذا باید pH خاك اسیدی باشد. خاك‌های سبك وداراي مواد آلي تهويه خوبي دارند واینها شرایطی است كه جذب آهن را افزایش می‌دهد. آناناس به كمبود روی نیز حساس است و برای جبران كمبود آن ابتدا باید مدیریت خوب باغي انجام شود و سپس سولفات‌روی به صورت محلول پاشی استفاده شود. برای جبران كمبود روی و آهن از محلول پاشی سولفات‌روی و آهن می‌توان استفاده كرد .

نیاز آناناس به فسفر كم است ولی در موقع تشكیل گل نیاز به این عنصر افزایش می‌یابد و باید 4-2 ماه قبل از تشكیل گل استفاده بشود. كمبود فسفر باعث كاهش عملكرد محصول می‌شود ولی زیادی آن نیز مضر است و باعث جلوگیری از  جذب روی می‌شود. نحوه مصرف آن قرار دادن كود فسفر در چاله و قبل از كاشت می‌باشد. از سویی كاربرد كودهای حیوانی پوسیده نیز قبل از زمان كاشت بسیار ضروری است.

تراكم كاشت

تراكم گیاه در هكتار معمولاً 45- 40 هزار اصله در هكتار است. فاصله ردیفها 90-75 سانتی‌متر و فاصله دو گیاه از هم 30-25 سانتی‌متر است. البته در برخی منابع در حالت خاص تراكم را 75000-58700 ذكر كرده‌اند. اما در حالت كلی افزایش تراكم اندازه میوه را كاهش می‌دهد و چنین میوه‌های برای فرآوری مناسب هستند.

اعمال زراعی مهم

زمین باید قبل از كاشت با قارچ كش ضدعفونی بشود. از مالچ‌های پلاستیكی برای افزایش دمای خاك در ناحیه ریشه، افزایش و ذخیره رطوبت، كاهش جمعیت علف‌های هرز و نیز كاهش نماتد استفاده می‌شود. نهایتاً بعد از انجام اعمال زراعی برداشت آناناس صورت می‌گیرد.