تقسيم‌بندي گياهان براساس نوع كاربرد
1. گياهان گوشتي و گوشتي: كاكتوس‌ها، آپتنيا، آگاو (خنجري)، آلوئه (شاخ بزي)، اشوريا (ساق عروس)، اوفوربيا، بشقابي، سدوم، كراسولا، گاستريا، هائورسيا

2. گياهان درون خانه‌اي: آراليا، آفلاندرا، آكاليف، آكمئا، آكيوبا، آگلونما، آلوكازيا، اسپاتي فيلوم، برگ‌بيدي، برگ عبايي، پاندانوس (كاج پيچي)، پپروميا (برگ قاشقي)، پنجه كلاغي (نخل مرداب)، پيله‌آ، يوكا، پوتوس (سينداپسوس)، حسن يوسف، خورشيدي، زنگوله‌اي (آبوتيلون)، ساكسيفراژ (مادر هزاران)، سانسوريا، ديفن باخيا، سرخس، سيسوس (پيچ كانگورو)، سيكاس، سينگونيوم، فيتونيا، فيكوس، فيلودندرون، كاج مطبق، كالائه‌آ، كالاديوم (فيل گوش)، كروتون (كرچك هندي)، كورديلين، گازمانيا، گندمي، ليندا، مارانتا، مارچوبه، مشعلي، نخل هاي زينتي.

3. گياهان گل‌دهنده گلداني: آزاليا، آويز، بگونيا، بنت‌القنسول، بنفشه‌آفريقايي، پامچال، سيكلامن، سينره، شمعداني، فلفل زينتي، كالانكوئه، كالسئولاريا، گلوسينيا، گيلاس مجلسي، هورتانسيا.

4. گياهان سوخوار زينتي: آلاله، آلسترومريا، آماريليس، اختر، استرنبرگيا، موگه، گل حسرت، زعفران زينتي، زنبق، سوسن، سنبل، سيرك، شقايق نعماني، گل صد توماني، فريزيا، گل كوكب، گالانتوس، گلايول، گل لاله، لاله واژگون، گل مريم، گل نرگس، همانتوس، همروكاليس.

5. گل بريدني: آنتوريوم (گلدم)، اركيده (دارزي)، استاتيس، پرنده بهشتي، داودي، ژربرا، شيپوري، ليزيانتوس، ماگريت، ميخك، ورد.

6. گل‌هاي باغچه‌اي
الف) گل‌هاي يک‌ساله‌ حساس به سرما: آلترنانترا، آهار، ابري، اطلسي، پريوش، تاج خروس، گل تكمه‌اي، جعفري، گل حنا، رعنا زيبا (گل شاد)، زلف عروس، سلوي، شاه اشرفي، شاه‌پسند يك‌ساله، فلوكس يك‌ساله، لادن، لاله عباسي، لوبليا، ميمون، ميناي يك‌ساله، گل ناز آفتابي، يخ در بهشت.

ب) گل‌هاي يک‌ساله مقاوم به سرما: آفتاب‌گردان زينتي، آيبريس، اسكابيوزا (درخشنده)، اشرفي، بنفشه، پنستمون، گل جاويد، زبان در قفا، سيلن، شب بو، شب بوي خيري، شب بوي معمولي، شب بوي ويرجينيا، شقايق، شقايق كاليفرنيا، قرنفل، كتاني (عدسي)، مرواريد (گل عسل)، مينا چمن، نخود گل (نخود زينتي)، هميشه بهار.

ج) گل‌هاي چندساله (دائمي): استكاني، انگشتانه‌اي، برگ نقره‌اي، برگنيا، تاج‌الملوك، ختمي پرپر، كوكب كوهي، گازانيا، گرزي، ميناي دائمي، گل مغربي.

7. گیاهان پوششی: آئوپودیوم، درختچه آتش (بامبو بهشتی)، آجوگا، آرابیس (سبد نقره)، آرتمیزیا، آرکتواستافیلوس، آرکتوتکا، آرناریا (شنرو)، آروندیناریا، آساروم، آلاله خزنده، اپیدیوم، اُرس، ارودیوم، استاکیس (گوش بره)، استکانی، اوبریتا، باکاریس، بداغ، گل برف، بنفشه، بومادران، موچسب، پاکی‌ساندرا، پتنتیلا، پیچ ‌امین‌الدوله، پیچ تلگرافی، پیچک زمینی، پیراکانتا، تمشک، توت‌فرنگی وحشی و هندی، توکریوم، تیموس، چمن یال‌اسبی، دایکوندرا، رز، رزماری، ریب‌انگور همیشه‌سبز، ساجینا، ساکسی‌فراژ، سانتولینا، سدوم، سراتواستیگما، سراستیوم (برف تابستانه)، سرخدار خزنده، سیتیوس، سیزاب، سیسوس، شاه پسند، شیرخشت، عشقه، علف ترکی، علف جاروب، علف چای، علف‌گربه، علف هفت‌بند، فرانکنیا، فستوکای آبی، فلوکس، کوتیولا، کورنوس، کورونیلا، کینوتوس، گاردنیا (یاس‌آفریقایی)، گالیوم، گل آفتاب، گلکوما، گوشوارک، گیاه یخی، لامیوم، لیپیا، لوتوس، لیریوب، لیسیماکیا، مارچوبه زبره، مازوس، منداب، مینا مکزیکی (شیخ بهار)، نعناع، هوستا، والدستئینیا، یاسمن، یاسمن ستاره‌ای

از گیاهان پوششی ذکرشده، گیاهان آرناریا (شنرو)، ارودیوم، دیکوندرا، فرانکنیا و لیپیا قابلیت استفاده به‌ جای چمن را دارند.

كارپوبروتوس

نام علمی: (carpobrotusedulis)

خانواده:تيره آزوآسه (Aizoaceae)

گياهي خزنده كه سريعا شاخه‌هاي جانبي آبكي و نرم مي‌دهد و يكي از گياهان گوشتي محسوب مي‌شود. داراي گلهاي نسبتا درشت زرد يا بنفش است كه با گرم شدن هوا در زير نور كامل آفتاب باز مي‌شوند.  از طريق بذر و قلمه براحتي تكثير مي‌يابد.

ساير گياهان اين خانواده مانند لامبرانتوس كه گياهي خزنده بوده و گياه سنگي جزء گياهان گوشتي بوده و در گلخانه‌هاي تحت شرايط كاكتوس‌ها نگهداري مي‌شود.

▪تيره كراسولاسه (Crassulaceae)

گياهان اين خانواده عموما به صورت درختچه و يا بوته‌اي شكل با برگ‌ها و ساقه هاي ضخيم و نرم و گوشتي‌اند. به دليل شاخه‌ها و برگ‌ها و در بعضي گونه‌ها به علت گلهايشان در گلخانه نگهداري مي‌شوند. اكثرا رشد عمودي دارند، برگ‌هاي آنها متقابل و دائمي مي‌باشند.

كراسوله درختي (Crassulaarborescens)

داراي شكل عمودي است كه در نهايت يك متر و يا بيشتر رشد مي‌كند. برگ‌هاي آن گرد و با لبه صاف است. گلهاي صورتي آن به ندرت ظاهر مي‌شود. از طريق قلمه به آساني قابل تكثير است.

كراسولا فالكاتا (Crassula falcate)

داراي برگ‌هاي پهن نسبتا كشيده شبيه به ظروف كوچكند كه پشت سرهم قرار گرفته‌اند. همچنين يك ساقه ضخيم و چتري بزرگ از گل به رنگ قرمز دارند. از طريق قلمه تكثير مي‌يابد، و چون شاخه‌هاي فرعي به ندرت تشكيل مي‌شود از اينرو در زمان ازدياد از نزديكي طوقه قطع مي‌شود و از بخش بريده شده يك يا چند قلمه به دست مي‌آيد كه در ماسه شسته كشت مي‌شوند.

بشقابي (Aeoniumtabulaeforme)

ساقه و برگ‌هاي آن شبيه به يك بشقاب بزرگ سطح گلدان را مي‌پوشاند كه روي سطح خارجي آنها نقش و نگار منظمي از حلقه‌هاي كنار هم جلب نظر مي‌كند.

كراسولاي نقره‌اي (Crassulaargentea)

شبيه به كراسولاي درختي است. برگ‌هاي پهن و نسبتا درشت دارد. گلها خوشه‌اي و غالبا سفيد رنگ و ستاره‌اي شكل است. اين كراسولا نيز از طريق قلمه تكثير مي‌شود.

اشوريا (cheveria)

معروف به ساق عروس مي‌باشد. برگ‌هاي گوشتي و نرم اشوريا غالبا پهن‌تر و به صورت روزت هستند. اين گياه داراي ساقه بسيار كوتاهي است كه ديده نمي‌شود و گلهاي آن خوشه‌اي بسيار كم پشت است. گلها در آرايشي كه هرگز به يك سطح ختم نمي‌شود و بلند و كوتاه به نظر مي‌رسد، در رنگ‌هاي صورتي و زرد بسيار زيبا در ماه‌هاي زمستان بر روي اين ساقه‌هاي بلند نمودار مي‌شوند.

كالانكوئه (Kalanchoediagremontiana)

برگ‌ها در مجموع ظريف‌تر و كوتاه‌تر از اشوريا است. در برخي گونه‌ها داراي برگ‌هاي بيضوي شكل مي‌باشد. گلهاي آن به رنگ قرمز و بادوام در نخستين روزهاي بهار جلب نظر مي‌كنند. نوع ديگري از كالانكوئه به بريوفيلوم
(Bryophyllum) مشهور است. تنها گياهي است كه از طريق غيرجنسي به خودي خود تكثير مي‌يابد. در روي هر يك از دندانه‌هاي برگ عضو كوچكي از گياه كه در حقيقت يك جوانه پوشيده از چند برگ بسيار كوچك است، تشكيل مي‌يابد و در اطراف برگ‌ها اين اعضاء به گياه شكل خاصي مي‌دهند. تكثير كالانكوئه از طريق قلمه ساقه و قلمه برگ به آساني امكان پذير است.

سدم (Sedum)

سدم‌ها همگي گياهان گوشتي و كوتاهند و غالبا در سطح خاك گسترش مي‌يابند و به صورت گياهان دائمي مي‌باشند. در تابستان به گل مي‌نشينند. در تمامي مدت سال از طريق قلمه تكثير مي‌شوند. اين گياهان در خاك‌هاي سبك و خشك و در زير نور آفتاب شديد به خوبي رشد و نمو مي‌كنند و مناسب باغ‌هاي صخره‌اي مي‌باشند.

گاستريا

نام علمی: (Gasteria)

خانواده: تيره ليلياسه (Liliaceae)

گاستريا جزء گوشتي و داراي برگ‌هاي گوشتي ضخيم و پهن، كشيده و خميده به طرف داخل و يا خارج است. در تمامي ارقام آن برگ‌ها مرصع از لكه‌ها و نقاطي هستند به رنگ سفيد يا كرم كه در متن سبز روشن برگ جلوه مي‌نمايند. ساقه گل‌دهنده بلند و كشيده و افتاده است و در برخي دو شاخه و گلها به تعداد زياد به صورت لوله‌هايي كوچك و به رنگ قرمز يا صورتي اين گياه را از سايرين متمايز مي‌سازد. با وجود اين گاستريا بسيار به انواع آلوئه شباهت دارد و كشت و كار و تكثير آن با آلوئه يكسان است.

هااورت سيا

نام علمی: (Haworthia)

خانواده: تيره ليلياسه (Liliaceae)

شبيه به گياه گاسترياست. جزء گياهان گوشتي مي‌باشد. برگ‌هاي آن ظريف و كوتاهند و پشت سرهم قرار گرفته‌اند. اين برگ‌ها در بخش تحتاني پهن تر و در نوك نازك مي‌باشند و به طرف داخل متوجه‌اند. تكثير اين گياه از طريق جدا كردن پاجوش صورت مي‌گيرد.

کلیستوکاکتوس C.leistocactus

زادگاه کلیستوکاکتوسها، پهنه های مرکزی، بولیوی خاوری، شمال آرژانتین، پاراگوئه و اروگوئه است . ساختار این گیاهان، ستونی شکل به رنگهای سبز روشن و سبز تیره و در ضخامتهای 5/2 تا5/6 سانتیمتر و بلندیهای گوناگون 50 تا 150 سانتیمتر دیده میشوند . پاره ای ضخیم و برخی ساقه هایی پخش شونده نازک و مدادی شکل دارند . بدنه دارای 8 تا 25 شکاف با شیار مشخص است . از ویژگیهای این جنس، خار یا تیغه های کوتاه و سوزنی شکل، متراکم با رنگهای سفید شفاف، قهوه ای و زرد رنگ بوده که روی ساقه ها را کاملاً می پوشانند . 8 تا 30 خار شعاعی به درازای 25/1 سانیمتر و 4 خار مرکزی که معمولاً بلند تر و قویتر هستند . ساقه نیز در نزدیک نقطه رشد باریک می شود باید دانست که در مناطق بومی بلندی این کاکتوس گاهی تا 3 متر هممی رسد و فصل گلدهی آن بهار و تابستان بوده و گلهایشان بیشتر لوله ای شکل و به رنگ های سرخ متمایل به صورتی، نارنجی و زرد می باشد .میوه آن کروی و کوچک که کمتر از 25/1 سانتیمتر قطر دارد . گلها در یک انتهای خود وزنه کوچکی دارندکه در گستره طبیعت، گرده افشانان زبان دارزی چون، پرنده معروف هامینگ برد (Humming Bird ) نوک و زبان خود را در جستوی شهد وارد آن می کند . کلیستوکاکتوسها هر اندازه بیشتر نور دریافت کنند، تیغه های درهم و متراکمتری پدید می آورند و احتمال، گلدهیشان نیز افزلیش می یابد . بیشتر این کاکتوسها در هنگام گلدهی از ارتفاع ریادی برخوردارند.

برخی از گردآورندگان کاکتوس در ایران، توانسته اند با نهادن کلیستوکاکتوسهای کوچک در آفتاب شدید به روند گلدخی آنها شتاب بیشتری بدهند .

کلیستوکاکتوسها به هوای تازه نیاز داشته و ساقه های پیر و تیره رنگ آنها حتماً باید از روی خاک جدا و در فصلهای بهار و تابستان بهتر ات با کودهای پتاس دار تقویت گردند . خاک مناسب برای این کاکتوسها، خاک مخلوط، غنی و زهکشی شده است . برای جابجایی و تعویض گلدان کلیستوکاکتوسها، بهار بهترین فصل میباشد . و پس از انجام این کار بهتر است که در هوای آزاد جای گیرند . این کاکتوسها، آفتاب پسند بوده و هر گاه تنها از یک سو، نور بگیرند و یا جایشان تاریک باشد، تنه زیبای آنها شفافیت خود را از دست داده، دارای پیچیدگی های نا خوشیند می گردند .

تکثیر کلیستوکاکتوسها با بذر انجام می گیرد . ولی با نگرش به پاجوشهای فراوانی که ممکن است در درازای سال پدید آید بهتر است تکثیر و ازدیاد با پا جوش ها یا قلمه ها انجام پذیرد . همچنین گلدانی که برای کلیستوکاکتوسها برگزیده می شود باید تا حد امکان کشیده و بلند و ژرفای آن نسبت به دیگر گلدانهای کاکتوسها بیشتر باشد ولی درباره کاکتوسهای گرد مانند فروکاکتوسها و اکینوکاکتوسها، گلدانهای مسطح برتری خواهند داشت. کلیستوکاکتوسها در سرمای تا چند درجه سانتیگراد زیر صفر تاب می آورند و قادر به زندگی می باشند ولی باید توجه داشت محیط رشدشان خشک باشد.

گونه های نامی کلیستوکاکتوس در زیر آمده است.

C.angosturensis, C.ayopayanus, C.baumannii, C.chacoanus, C.clavicaulis, C.crassicaulis, C.flavispinus, C.hildewinterae, C.hyalacanthus, C.morawetzianus, C.parviforus, Cstrausii, C.tarijensis, C.vallegrandensis, C.virdiflrus.

اکینوکاکتوس ECHINOCACTUS

این کاکتوس ازبزرگترین کاکتوس های کروی شکل است که باافزایش سن طویل می گردد. زیستگاه اکینوکاکتوس طبیعت وحشی مکزیک وجنوب آمریکامی باشد که گاه قطرآنهابه 1مترو ارتفاع آنهابه 8/1مترمیرسد. اکینوکاکتوسها برای رسیدن به اندازه های ستبروبزرگ به گذشت سالیان درازی (نزدیک به 150سال) نیازدارند. سطح بدنه آنهاازتوبرکولهایی آشکارتشکیل شده که این توبرکولهابه رنگ سبزتاآبی رنگ دیده می شوندوبا 8تا 50شیارعمیق ازهم جدامی شوند( تعدادشیارهابرحسب نوع گونه متغیروگوناگون است) بخش بالائی گیاه پوشیده ازپشم و پرززردرنگ بوده و کاکتوس بسیارمقاومی دربرابراشعه وپرتوخورشیددربیابان می باشد. بیشترآرئولهاکروی شکل وپرزدارکه به صورت مجزاازهم قراردارند، هرآرئول شامل 5تا 12خارشعاعی منحنی یامستقیم شکل به درازای 5سانتیمترو 1تا 4خارمرکزی به درازای 5تا 10سانتیمترمی باشدرنگ خارها ازسفید،زردطلایی وصورتی تاسیاه رنگ درگونه های مختلفمتفاوت است. زیبایی اکینوکاکتوس درمیان دیگرکاکتوسها، به دلیل داشتن تیغه های طلایی به گونه ای یکدست ودرهم، همگی سطح کروی گیاه رامی پوشاند. این کاکتوس برای تولیدتیغه های سخت ومحکم نیازبه نورشدیدداردوازاین روپرورش این کاکتوس به سبب آفتاب فراوان درایران به آسانی انجام پذیراست. برای رسیدن به زمان گلدهی چنان چه زمان مناسب باشد، نزدیک 20تا 30سالزمان نیازخواهدبود.

برخی گونه های آن هنگامی که به اندازه یک توپ فوتبال شدند، زمان گلدهی خودراآغازمی کنند، درحلقه میانی، نزدیک رأس ساقه درمیانه تا اواخرتابستان شکوفامی شوندوبرزیبایی کاکتوس دوچندان می افزایند. رنگ گلهااززردکم رنگ تازردطلایی وگاه صورتی دگرگونی دارد. سطح میوه اکینوکاکتوسهاپوشیده ازپرزوموکه دررنگهای سبزوقهوه ای مشاهده می شوند. هنگام رسیدن میوه هاخشک شده وازقسمتی ازبدنه خودشکافته می شوندوبدین ترتیب بذرهای آنهاخارج می گردند.

خاک موردنیازاین کاکتوس ها، خاک مخلوط و غنی بازهکش خوب است که هنگام سرما، بایدتوجه داشت که خاک مرطوب نباشدیکی ازگونه های نامی اکینوکاکتوس گروزونی (Egrusonii)است که برای تقویت آن میتوان ازکودپتاس­دار سودجست.

مهمترین روش تکثیراین گیاه ازراه کشت بذرآن انجام می گیرد. کاشت بذردرفروردین تااردیبهشت درون ظروف سرپوشیده ویژه بذرکاری انجام می شود. نزدیک شش ماه پس از کشت بذر خزانه هابرای جابجایی به گلدانهای کوچک آماده هستندوپس ازکاشته شدن درگلدان 5سال به درازامی کشدتاقطرآنهابه 15تا 18سانتیمتربرسد. این دسته ازکاکتوسهاهراندازه مسن ترشوندزیباترمیگردندوهمراه رشدشان خارهایشان نیزمحکم ترمیگردد.نوردوستی ونیازنوری آنهافراوان بوده وبیشترین نوررابرای رشدوتولیدگل نیازدارند.

برای اکینوکاکتوسهای جوان کمترین دمای لازم درفصول سردنزدیک 10درجه سانتیگرادمی باشد، ولی اکینوکاکتوسهای مسن تردربرابردمای نزدیک صفردرجه سانتیگرادنیزپایداری نشان می دهند. روی هم رفته بهترین درجه دمابرای این کاکتوس در زمستان 10درجه سانتیگراداست که ازایجادلکه های نامناسب، قهوه ای رنگ جلوگیری کی کندوبرای فصل تابستان نیزتوصیه می شودکه در دمای پائین تراز38درجه سانتیگرادودربرابرهوای تازه قرارگیرد.

چند گونه شناخته شده اکینوکاکتوسها در زیرآمده است:

E.grandis, E.grusonii, E.horizontalonius, E.palmeri, E.platyacanthus, E.polycephalus, E.ignens

اکینوسرئوس ECHINOCEREUS

اکینوسرئوسهابومی پهنه های جنوب غربی آمریکا وشمال غرب مکزیک است و دارای بدنه ای استوانه ای به رنگ خاکستری مایل به سبزمی باشند. اکینوسرئوس ها باتولیدوانشعاب شاخه های فراوان راست و یا افتاده برسطح زمین، بیشینه بلندی آنهابه 60سانتیمترمی رسد. همانند(E.engelmannii var.nicholii) همگی سطح گیاه پوشیده ازخارهای زینتی و 4تا 24شیار(برحسب گونه) است. فصل گلدهی آنهااواخربهاروسرتسرتابستان است. گلهاقیفی شکل وبزرگ (به قطر10سانتیمتر) دررنگهای ارغوانی و سرخ بیشترنزدیک تنه اصلی وگاهی درمجاورت آرئولهاپیرامون ساقه پدیدارمی شوند.

حداقل ارتفاع برای اکینوسرئوسها 5 سانتیمتراست که در E.viridiflorus دیده شده است. دارای خارهای کوتاه، نوم، شانه ای شکل وآغشته به ماده پتکین هستندکه درگونه های مختلف رنگ آنها متغیرازسفیدتاارغوانی و قهوه ای است وخارهای مرکزی طویلترودربخش بالائی طویل ترنیزمی باشند. اکینوسرئوس به آسانی بابذرتکثیرمی شودوبه سبب تولید گلهای فراوان و زیبا، بذرگیری ازآن به سادگی انجام می گیرد. اندازه میوه های اکینوسرئوس شبیه توت فرنگی بوده ودارای بذرهای درشت هستند. هنگام بذرکاری باید دقت داشت که با فشار سطحی، بذرها به خوبی لای خاک قرارگیرند. رویش آنها درخزانه هاسریع الرشدبوده به گونه ای که9 پس از مدت کوتاهی جوانه زدن، می بایست آنها را جداگانه درظرف ویادرون گلدانهای کوچک جای داد. اکینوسرئوسهاخاک غنی، را می پسندند ودرطول فصول بهارتاپائیزبه آب مناسب نیازمندندوهمانندبیشترکاکتوسهازمستان فصل استراحت آنهاست ومحیط خشک رامی پذیرند. همچنین بیشترگونه های اکینوسرئوس، دمای تا 4درجه سانتیگرادزیرصفرمقاومت خوبی دارند. این کاکتوس جایگاه آفتابی و سایه اندک رامی پسندد.

ازگونه های نامی اکینوسرئوس می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

E.adustus, E.albatus, E.baileyi, E.blanckii, E.brandegeci, E.conglomeratus, E.delaetii, E.dubius, E.kunzei, E.melanocentrus, E.salmianus, E.scheeri, E.delaetii, E.dubius, E.kunzei, E.melanocentrus, E.salmianus, E.scheeri, E.octacanthus, E.palmerii, E.pectinatus, E.pentalophus, E.procumbens, E.roettcri, E.tayopensis, E.virdiflorus.

اپی فیلوم EPIPHYLLUM

این کاکتوس دارای بیش از25گونه باواریته های گوناگون می باشد. نام اپی فیلوم از یک نام یونانی به معنای «بالای یک برگ» مشتق شده است. اپی فیلوم ها ازکاکتوس های جنگلی بومی پهنه های جنوبی مکزیک و آمریکای مرکزی تا بولیوی، برزیل و پاراگوئه است. این گیاهان زیبا همانند توده درختچه هایی از علفهای پوسیده گردآمده و دربین شاخه ها تغذیه می نمایند. درطبیعت زندگی می نمایند و روی همان علف هانیز بیشترریشه می دوانند. بیشترگیاهانی که اپی فیلوم نامیده میشوند « اپی فیلوم های» واقعی نبوده بلکه دورگ (هیبرید) بوده و گلهایی بسیارزیبادارندکه دراوایل تالبستان پدیدار می شوند. به سبب داشتن گلهایی شبیه به ارکیده، «کاکتوس ارکیده ای» نیز نامیده می شوند. ساقه سبز آنها معمولاً باریک به پهنای 5تا 5/12سانتیمترو به طول 50سانتیمترمی رسد.

گلهایشان به رنگهای سفید، زرد، نارنجی، سرخ، صورتی ویا ارغوانی به قطر 5تا 15سانتیمتردیده می شوند، بیشترین رنگ دیده شده دراین گونه اپی فیلوم رنگ سرخ است میوه آنها معمولاً چندضلعی و زاویه داربه طول به طول 5تا 9سانتیمتر که به هنگام رسیدن قرمزرنگ می شوند. نگهداری آنها بسیارمتفاوت از کاکتوس های بیابانی و خشک می باشد. شناخته ترین اپی فیلوم های یافت شدهEPIPHYLLUM ackermanni می باشد. اپی فیلوم ها نیز همانندهمه کاکتوس هابرای دستیابی وداشتن بهترین بازده، به جایگاهی باجذب نورخوب نیازمندند. چنان چه در فصل تابستان درگلخانه نگهداری می شوند. باید شیشه ها را سایه دار نمودولی در هنگام گلدهی به نورکافی نیازخواهند داشت. اپی فیلوم ها در زمستان باید در دمای بالای 4درجه سانتیگرادنگهداری گردندآنهانسبت به دیگرکاکتوس هابه هوای گرم و آب بیشتری نیازداشته ویاآغازفصل سرما،بهتراست به درون گلخانه هاانتقال داده شوندتادرپایان فصل زمستان به گل بنشیند. حداقل درجه حرارت برای رشد مناسب آنها 10 درجه سانتی گراداست. خاک این دسته از کاکتوس ها باید دارای موادهوموسی بوده و با کودهای پتاسه وازت داربیشتری هم تغذیه شوند. ازدیاد این کاکتوس ها عموماً از بذر و از راه قلمه نیزبه آسانی امکان پذیراست. چندگونه نامی اپی فیلوم

عبارتنداز:

E.cartagense, E. caulorhizum, E.crenatum, E.grandilobum, E.bookeri, E.microcarpum, E.phyllanthus, E.ruestii, E.strictum.0

هاماتوکاکتوس HAMATOCACTUS

این جنس ازکاکتوس ها بیشترهمانندمیوه آناناس بوده و بومی مکزیک و بخش خاوری آمریکای شمالی است. خارهای شعاعی هاماتوکاکتوسها دایره ای ومسطح بوده و درازای آن به 25/1تا 5/7سانتیمترمیرسد. طول 1تا 5خارمرکزی نیزاز یک سانتیمتردگرگونی داشته و آرئولهاسفیدرنگ می باشند. ازویژگیهای این جنس شمارگلهای فراوانی است که درفصل بهاروتابستان آشکارمینماید. هاماتوکاکتوسها درهنگام گلدهی عطرملایمی دارندوچنانچه شماری ازآنهاهمزمان وباهم گلدهی خودرا آغازنمایند فضای گلخانه کاکتوس را معطر و بوی خوش خود را درهواپراکنده مینماید.کلاله گل درشت وزردرنگ وپرچمهابلندوکوتاهند، میوه این کاکتوس ها کروی یا تخم مرغی شکل و کوچک به طول5/2تا 5سانتیمترهستندوبذرآنهانیزسیاه رنگ، بسیارکوچه، گردوبه قطر5/1میلیمترمی رسد.

هاماتوکاکتوسها به آسانی تولیدبذرنموده ودرهنگام بذردهی، زیبایی آنهاچندبرابرمی گردد. شمارکپسولهافراوان و بارنگ سرخ روشن خود مدتی روی پیکر گیاه ماندگارو با سرخی دلفریب خود، چشم را نوازش و حشرات را به سوی خودمی کشانند. بذرگیری این گیاه باید پس از خشک شدن و چروکیده شدن کپسول انجام گیردزیراپس ازآن دانه های بذرپراکنده شده ودرصورت مساعدبودن شرایط دوباره درپای گیاه اصلی رویش خود راآغازمی نمایند. رویش بذرهابسیارآسان آغازمی شودوپس ازرویش نیز، نیازی به نشاء کردن نداشته وخیلی زودبه گیاه بالغی تبدیل می شوند. تکثیرآنهاازراه پیوندوقلمه نیزامکان پذیراست.

بهترین شرایط آب وهوایی برای هاماتوهاآب و هوای مدیترانه ای است، خاکهای سبک وتااندازه ای اسیدی رامی پسندندودرتابستان نیازبه آبیاری مرتب وهوای خشک وخنک دارند.

ازگونه های شناخته شده هاماتوکاکتوس می توان به مواردزیراشاره نمود:

H.brookii, H.gracilis, H.hurstii, H.oboriginum

هلیوسرئوس HELIOCEREUS

زادگاه و زیستگاه هلیوسرئوس کشورهای گواتمالاومکزیک استولی درپهنه های دیگروباشرایط آب و هوایی مشابه به آسانی از راه کاشت بذروقلمه زیادمی شوندنام این کاکتوس ازدوواژه خورشیدوشمع مومی(wax candle) گرفته شده است که اشاره به شکل گلهای آن دارد. هلیوسرئوس کاکتوسهایی انگلی آزادروی شاخه های گیاهان بوده و بسیار هماننداپی فیلومهامی باشند. ساقه پایه ای آن سه شاخه و با 3زاویه مشخص رشدمی کندگاهی درپاره ای گونه ها 4یا 5شاخه نیزدیده شده است. ساقه آن سبزیاسبزسرخ که بیشترین درازای آن به 1مترو پهنای آن 5/2سانتیمترطول خارهامی باشد.

گلهای هلیوسرئوسهادرتابستان نمایان می شوندو 15سانتیمترمی رسدو دربخش پایه میانی گل آنهامادگی و پرچم آنهاعموماً کشیده و به صورت یک دسته خاردررنگهای سرخ؛ زرد و سفید دیده می شوند میوه آنها به شکل تخم مرغ بوده که هنگام رسیدن به سرخی می گراید ودرازای آن نیز به 5سانتیمترمی رسد. خاک مناسب برای آنهاشامل خاکبرپوسیده و خاک پیت و مقداری هم خاک سبک (شن یا ماسه) می باشد.وبه آب کافی نیز نیازمندند. در زمستان آبیاری آنها به اندازه زیادی بایدکاهش یابدوآنهارا از سرمای زیاد باید دورنگاه داشت. روی هم رفته به دمای بالاتراز 10درجه سانتیگراد پایداری نشان می دهند. دو گونه مهم هلیوسرئوس عبارتنداز:H.speciosus, H.undatus

لوبی ویا LOBIVIA

این کاکتوس بومی بولیوی، آرژانتین وپروبوده وتاارتفاع 3000مترگسترش دارند. نام آن منطقه ای از کشوربولیوی (Bolivia)است که جایگاه بسیاری ازکاکتوس هادرآن محل می باشد.کاکتوس لوبی ویا، دارای ساقه هایی کوتاه، کوچک و کروی به رنگ سبزیا خاکستری مایل به سبزوگاهی ستونی شکل ودارای انشعاب می باشند. بیشینه بلندی پیکراین کاکتوس ها تا 100سانتیمتر می رسد.گلهای بزرگ، درخشان قیفی شکل آن پیرامون ساقه در رنگهای سفید، ارغوانی، زرد، سرخ، ونارنجی پدیدارمی شوند. وبرخیگونهئها درنخستین روزهای بهارونیزدرتابستان گلدهی خودراآغازمی نمایند این کاکتوس دارای تخمدان و لوله گل ناهمواروکرکداربوده وپرچم ها همانندجنساکینوپسیسفراوان و به صورت مجتمع پیرامون خانه رافراگرفته اند. بلندی گلهابه 5تا 10سانتیمترمی رسد. میوه تخم مرغی شکل آنهابه رنگ زرد به هنگام رسیدن خشک شده ودارای شمارزیادی بذرکوچک وسیاه می باشد.

بیشتراین کاکتوس هاازراه بذرتکثیرمی گردند. ولی برای شتاب بخشیدن به تکثیر، بهتراست آن را با پاجوش یاجوانه های جانبی تکثیر نمود. بذرکاری عموماً درپایان اسفندماه یاآغازفروردین ماه انجام می گیردوپس از نزدیک به 3تا 4ماه از رویش بذر، توصیه می شودکه دوباره آنها را به گونه ای مرتب درظرف ویژه دیگری جابه جانمود. چنین کاری موجب استواری بیشترریشه گشته وتوان ونیروی گیاه را افزایش خواهدداد.

لوبی ویاازدیدگاه شکل ظاهری و گل تفاوت زیادی با اکینوپسیس ندارد و به آسانی بین این دوجنس می توان دورگه گیری راانجام داد. گونه های لوبی ویا با گذشت یکسال شمارزیادی پاجوش پیرامون خودآشکارمی سازدوباجداکردن پاجوشهاوکشت آنها، دوباره تکثیرمی گردند. ولی برای تکثیرازراه کاشت بذردرآغازبهار، درمخلوطی ازماسه، خاکبرگ وخاکهای نفوذپذیر، کشت می شوند. این کاکتوسها به درجه دمای پایین بسیارمقاومند.

بایددانست پاجوشهای جداشده و کشت شده، ئدرسال نخست گل نمی دهند. بیشترپاجوشها، هنگامی که ازپایه مادری جدامی گردند. دارای ریشه های ظریفی می باشندودرفصول گرم چندروزپس از جداشدن و جاگیری درگلدان تازه به همراه تثبیت ریشه هارشدخودراآغازمینماید. دراین جنس گیاهان جوان دارای هیپوکوتیل گوشتی و کوتیلدون بسیارریزمی باشند.

یکی ازگونه های Lobivia به نام Lobivia silvestrii که دارای رنگ نارنجی کم رنگ می باشد. این گونه ها نیز به سبب نداشتن سبزینه بهتراست، همیشه روی پایه پیوندقرارگیردودرآنصورت به خوبی به رشدخودادامه داده و به آسانی هم زیادمی گردند. این گونه ازکاکتوس باداشتن رنگ زیباودلپسندخودهمانند ژیمنوکاکتوسهاهواخواهان زیادی داشته وپیوندآن نیزدرهمه فصل های سال انجام شدنی می باشد. هرگاه پیوندرادرفصل سرد انجام می دهیم بهتراست درگلخانه هایی انجام شودکه دمای آن بین 18تا 25درجه سانتیگرادباشد، آبیاری درفصول گرم بایدمنظم انجام گیردو درفصل زمستان وسرما(زمان استراحت) خاک حتیالمقدور، خشک لازمست. لوبی ویاهادربرابرسرمای هوابه دمائی تادودرجه سانتیگرادزیرصفرپایداری نشان می دهند. ازگونه های شناخته شده دربیتن کلکسیونرهامی توان به مواردزیراشاره نمود:

L.aurantiaca, L.backbergii, L.boliviensis, L.cardenasiana, L.culpinensis, L.famatimensis, L.fricii, L.hastefra, L.hystrix, L.jajoiana, L.multicostata, L.neocinnabarina, L.okersii, planiceps, L.shaferii, L.simplex, L.tiegeliana, L.vanurkiana, L.vatteri, L.w3agneriana, L.winteriana

مامیلاریا MAMMILARIA

نام علمی جنس مامیلارریا اشاره به برآمدگی توبوکولی ساختمان این کاکتوس است (مشتق از Mammilla) و نخستین بار گیاهشناس انگلیسی به نام E.H.Hawarth (1812م) کاشف آن بوده است. زادگاه مامیلاریاها بیشتر مکزیک بوده . گسترشگاه زیستشان در جنوب خاوری آمریکا و غرب هندوستان و از صخره های شیب دار و کوهستان های بلند گرفته تا پهنه های هموار و پست شنی, نمکی، کناره های دریا دگرگونی می یابد. حدود دو هزار گونه مامیلاریا شناخته شده اند که اندازه هایشان از گیاهانی به اندازه یک فندق گرفته تا توده های گسترده ای به اندازه یک چرخدستی متفاوت می باشند. گل های افقی شکل آنها در انداره­های کوچک و بزرگ به رنگ های، سفید، زرد، کرم، صورتی، ارغوانی و سبز در آغاز بهار تا پایان تابستان پدبدار می شوندکه از جوانه میانی به صورت حلقه هایی در پیرامون تاج رشد کرده و به آسانی توسط بیشتر گونه ها تولید می گردند. تیغ های یکدست و زیبای مامیلار یا شبیه به رگبرگ هایی است که گاهی به اندازه سوزن سخت و تیز و یا همانند مو انعطاف پذیر و نازکند و یا مانند قلاب ماهیگیری خمیده و دارای انحنا هستند. این تیغ ها به رنگ های گوناگون سیاه، سرخ، زرد، قهوه ای و سفید یکدست همراه با الیاف ضخیمی که آنها را به گونه ای کامل می پوشانند دیده شده اند. (البته خارهای مرکزی غالباً در قسمت انتهایی تیره تر هستند و رنگ خارهای شعاعی از زرد تا قرمز قهوه ای متغیر است)، مامیلاریاها به جایگاه های آفتابی به ویژه در آغازه های بهار تا تابستان گخ غنچه­های گل در حال پدید آمدن هستند، نیازمندند. ولی در دمای بالای محیط نیاز به آفتاب در آنها کاهش یافته و محیط سایه آفتاب را می­پسندند. درباره نیاز دمایی هم به جز چند گونه محدود، بیشتر آنها به دمای تا 4, درجه سانتیگراد سازگاری نشان می دهند و در فصل تابستان باید زیر دمای 38 درجه سانتیگراد نگاهداری گردند. کاکتوس های مامیلاریا بیشترین رشد خود را در ماه های خنک پایان پائیز و یا آغاز نخستین ماه های زمستان از سر می­گیرند. ضمناً تهویه خوب هوا را نیز نباید از نظر دور داشت. برخلاف سایر کاکتوس ها که در دمای پائین (زیر صفر) به خواب میروند، مامیلاریاها به رشد و فعالیت می پردازند.

پایان زمستان در پهنه هایی مانند تهران و کرج با اندکی دگرگونی، مامیلاریاهایی که درون گلخانه یا پست پنجره های نورگیر می باشند، غنچه های خود را آشکار می سازند.

گهگاهی از سوی دوستداران یا پرورش­دهندگان این گفته بازگو شده که، کاکتوس­هایی که یکسال گل داشته در سال دیگر گل نداده یا بسیار کم گل می گردند.این رخداد به سبب کمبود نور در فصل بهار و تابستان پیش از آن بوده که ساخت و ساز جوانه های زایشی را به تأخیر می اندازد، پس باید به یاد داشت که بهتر است مامیلاریاها در فصل تابستان در فضای آزاد نگهداری گردند و در این باره خوب است از فضای سایه درختان یا دیوارها سود جست زیرا آفتاب شدید، سوختگی گیاه را در پی خواهد داشت. مامیلاریاها به سبب شمار فراوانی از غنچه­های تازه که در فصل گل آوری پدید می آوردند به آسانی تولید بذر نمی نمایند. گل ها با نشست و برخاست حشرات گرده افشانی و کپسول های دارای بذر، پس از مدتی از بین آروئول ها بیرون خواهند آمد و کپسول­ها نیز پس از زمان کوتاهی از سبز به قرمز دگرگمی رنگ می دهند و در همین هنگام نیز باید کار بذرگیری انجام گیرد. بهتر است کپسول­های دارای بذر پس از گردآوری، چند روزی نگهداری شده تا رطوبت پوسته از بین بروند و آنگاه بیرون آوردن بذرها از کپسول ها را انجام و برای کشت آماده نمود. به سبب گستردگی جنس، مامیلاریاها در کشورهای دیگر جهان، گردآورندگان و دوست داران این دسته، جداگانه و تنها به نگهداری مامیلاریا می پردازند و البته چنین شیوه­ای پیامدهای بسیار خوبی در تنظیم رطوبت مناسب، دمای میانگین و دیگر مسائل فنی داشته و بازدهی بهتری را در پرورش فراهم خواهد ساخت.

میوه های مامیلاریا معمولاً بعد از گلدهی در برخی ماه­های سال و در رنگ­های سبز و صورتی ظاهر می شوند که هنگام رسیدن به سرخ رنگ می گردند.

گونه های معروف و شناخته شده مامیلاریاها در بین کلکسیونرها به قرار زیر می باشند:

M.albicoma, M.albilanata, M.blossfeldoana, M.bocasana, M.bombycina, M.boolii, M.camptotritha, M.calacantha, M.celsiana, M.centrucirrha, M.collinsii, M.compressa, M.confusa, M.dealbata, M.diacentra, M.discolor, M.dixanthoventron, M.elegans, M.elongata, M.fuscata, M.guelzowiana, M.geminispina, M.glassii, M.hahniana, M.hertrichiana, M.ingens, M.kraehenbuehii, M.lanata, M.microhelia, M.nana, M.nejapensis, M.perbella, M.mollendorffiana, M.plumosa, M.pringlei, M.rhodantha, M.rurstii, M.schiedeana, M.spinossima, M.saintpieana, M.supertexta, M.wilcoxii.